Dünən ABŞ ali məhkəməsi
tarixi qərarında inzibati adı Kolumbiya mahalı olan və heç bir ştatın tərkibinə
daxil olmayan Vaşinqton şəhərində evdə silah saxlamağa qoyulan qadağanı qeyri-konstitutsion
elan etdi. İllərdir ki, Amerikada silah
saxlamağın qanuniliyi ilə bağlı cərəyan edən debatlarda bu qərara dönüş nöqtəsi
kimi baxılır.
9 hakimdən ibarət ali
məhkəmənin 5 hakimi paytaxt Vaşinqton şəhərinin qadağasını ştat milislərinə və
insanlara silah saxlamaq və gəzdirmək hüququ verilməsini təmin edən Hüquqlar
Haqda Billin ikinci maddəsinin pozulması kimi dəyərləndirir. Çoxluğun mövqeyini yazıllı şəkildə ifadə
edən hakim Antonin Skaliya ölkədə silahlı zorakılıq problemindən xəbərdar olduğunu
və tapança silahlarına qoyulan qadağanın tərəfdarlarının arqumentlərinə ciddi
yanaşdığını bildirib. Lakin o, əlavə
edib ki, 2 əsrdən çox yaşı olan konstitutsiyada təsbit olunan hüquqlar bir sıra
siyasi seçimləri sadəcə olaraq aradan qaldırır. Skaliyanın sözlərinə görə məhkəmənin ikinci maddəni ləğv etmək
hüququ yoxdur. Əks mövqedən çıxış edən hakim Con Pol Stivens ikinci maddənin
səhv interpretasiya olunduğunu və bunun fərdlərə silah saxlamaq hüququ vermək
olmadığını bildirib.
Nyu York Taymz qəzetinin baş
məqaləsində Ali Məhkəmənin qərarına rekasiya verən redaksiya heyəti hər il 32
min Amerikalının odlu silahla öldürüldüyünü önə çəkir. Bu isə o deməkdir ki, çoxlu sayda
Amerikalılar əbəs yerə həyatlarını itirməkdə davam edəcəklər. Hakim Antonin Skaliya və başqa 4 hakimin
mövqeyini radikal adlandıran Nyu York
Taymz Hüquqlar Haqda Billin ikinci maddəsinin fərdlər üçün deyil, yalnız hərbi
məqsədlər üçün nəzərdə tutulduğunu iddia edir.
Paytaxtda nəşr edilən
Vaşinqton Post qəzeti də Ali Məhkəmənin qərarını qeyri-düzgün adlandırır. Ali Məhkəmədə mühafizəkar hakimlərin çoxluq
təşkil etdiyini qeyd edən redaktor məqaləsində Vaşinqton Post məhkəmənin
birbaşa Vaşinqton şəhər hakimiyyətinin
qərarlarını ləğv etməsini sərt və lüzumsuz ölçü kimi görür. Redaksiya heyətinin fikrincə daha yaxşı
olardı ki, bu məsələ ilə bağlı mübahisə aşağı instansiyalı məhkəmə otaqlarında
debata çıxarılaydı. Həmin qanunun daha
çox qarışıqlıq yaradacağını söyləyən Vaşinqton Post yerli hökuməti Ali
Məhkəmənin qərarı çərçivəsində silahlara çıxışı kifayət qədər məhdudlaşdırmağa
çağırır.
Mühafizəkar Milli İcmal məcmuəsi Ali Məhkəmənin
qərarını alqışlayaraq bunu azman konstitutsiyanın qələbəsi adlandırıb. İllər boyu Nyu York, Çikaqo və başqa ABŞ
şəhərlərində vətəndaşların silah saxlamaq hüququ hökumətlər tərəfindən arbitrar
olaraq pozulub. Vaşinqton şəhərində bu
anti-konstitutsion qadağanı ləğv etməklə Ali Məhkəmə Konstitutsiyaya
sadiqliyini nümayiş etdirib, deyə yazıda bildirilir. Milli İcmal habelə qeyd edir ki, Vaşinqton şəhər hakimiyyəti bu
qadağanı tətbiq edən cinayətə qarşı mübarizəni əsas kimi göstərirdi. Lakin o vaxtdan uzun müddət keçmiş silah
qadağası cinayət statistikasna ciddi təsir göstərməyib. Milli Elmlər Akademiyası və Xəstəliklərə
Nəzarət Mərkəzi kimi anti-silah qurumları da artıq bu faktı təsdiq ediblər.