İqtisad elmləri doktoru Qubad İbadoğlu Rusiya, Türkiyə və Gürcüstandan Azərbaycana idxalla bağlı gömrük statistikalarını müqayisəli təhlil edib. Nəticədə 1,6 milyard dollar məbləğində idxalın Azərbaycan gömrüyündə qeydiyyata alınmadığı aşkarlanıb. Ekspertin Facebook səhifəsində dərc etdiyi təhlilini təqdim edirik:
Güzgü statistikası metodologiyası üzrə Azərbaycanın 15 tərəfdaş ölkəsi ilə 2008-ci ildən başladığımız araşdırma bu il də davam edir. Ötən ilin başa çatmasından az vaxt keçdiyinə görə, tədqiqata cəlb olunan bütün ölkələr üzrə məlumatlar tam hazır deyildir. Hələ ki, comtrade.un.org/data/, trademap.org beynəlxalq ticarət statistik bazasının məlumatları əsasında Rusiya və Gürcüstanın, TÜİK-in Dış Ticaret İstatistiklerinin (Türkiyə Xarici Ticarət Statistikası-red) ən çox ticarət edilən 20 ölkə üzrə hesabatı bazasında isə Türkiyənin Azərbaycana ixracat məlumatlarını toplamaq mümkün olub. Adı çəkilən mənbələrdə hər 3 ölkənin Azərbaycana ixracat göstəriciləri ilə Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) həmin ölkələrdən idxal əməliyyatları ilə bağlı göstəricilərini müqayisə edəndə bəlli olur ki, ötən illərin tendensiyası azalma ilə olsa da böhran ilində də davam edib. Belə ki, güzgü metodologiyası ilə xarici ticarət statistikasının müqayisəsi göstərdi ki, 2015-ci ildə:
1) Rusiya Azərbaycana 2 milyard 243 milyon 135 min dollarlıq mal göndərib, Azərbaycan DGK-nın rəsmi bülletenində göstərilir ki, ölkəyə Rusiyadan 1 milyard 437 milyon 901 min dollarlıq mal daxil olub. Biri-birinə yaxın olmalı bu 2 eyni göstərici arasında fərq 805 milyon 234 min dollardır. Bu onu göstərir ki, ötən il Rusiya ilə idxal əməliyyatının 64,1 faizi qeydə alınıb, yəni bu ölkə ilə idxal əməliyyatları üzrə 3 dollarlıq malın 2 dolları rəsmiləşdirilib.
2) Türkiyə Azərbaycana 1 milyard 899 milyon 508 min dollarlıq mal göndərib, Azərbaycan DGK-nin rəsmi bülletenində göstərilir ki, ölkəyə Türkiyədən 1 milyard 171 milyon 385 min dollarlıq mal daxil olub. Biri-birinə yaxın olmalı bu 2 eyni göstərici arasında fərq 728 milyon 123 min dollardır. Bu onu göstərir ki, ötən il Türkiyə ilə idxal əməliyyatının 61,7 faizi qeydə alınıb, yəni bu ölkə ilə idxal əməliyyatları üzrə hər 3 dollarlıq malın 2 dolları rəsmiləşdirilib.
3) Gürcüstan Azərbaycana 124 milyon 160 min dollarlıq mal göndərib, Azərbaycan DGK-nin rəsmi bülletenində göstərilir ki, ölkəyə Gürcüstandan 67 milyon 992 min dollarlıq mal daxil olub. Biri-birinə yaxın olmalı bu 2 eyni göstərici arasında fərq 56 milyon 268 min dollardır. Bu onu göstərir ki, ötən il Gürcüstan ilə idxal əməliyyatının 61,7 faizi qeydə alınıb, yəni bu ölkə ilə idxal əməliyyatları üzrə hər 2 dollarlıq malın 1 dolları rəsmiləşdirilib.
Beləliklə də, Azərbaycanın idxal əməliyyatlarının 3 ölkə üzrə güzgü metodologiyası üzrə gömrük statistikasının təhlili göstərdi ki, 2015-ci ildə bu ölkələr üzrə bütövlükdə fərq 1 milyard 589 milyon 625 min dollardır.
Qeyd: Azərbaycanın rəsmi orqanları məqalədə yazılan faktlara hələ münasibət bildirməyib.
