ABŞ-ın Siyahıyaalma Bürosu bildirib ki, bəşər övladı 8 milyardı ötüb, gözlənilən ömür uzunluğu daha az doğumu əvəzləsə də, dünya əhalisinin artımı uzunmüddətli yavaşlama tendensiyasında davam edir.
Büro hesab edir ki, dünya əhalisinin sayı sentyabrın 26-da bu həddi keçib. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu rəqəmin 10 ay əvvəl qəbul edildiyini təxmin edərək, 22 noyabr 2022-ci il tarixini “8 milyard günü” elan edib, siyahıyaalma bürosunun bəyanatında deyilir.
Bu uyğunsuzluq ölkələrin insanları fərqli sayması və ya heç saymaması ilə bağlıdır. Bir çox ölkələrdə doğum və ölüm qeydiyyatı sistemi yoxdur. Büronun bildirdiyinə görə, Hindistan və Nigeriya kimi ən sıx məskunlaşan ölkələrdən bəziləri on ildən artıqdır siyahıyaalma aparmayıb.
Dünya əhalisinin artımı minilliyin əvvəlindən bəri 6 milyarddan 8 milyarda yüksəlməklə sürətlə davam etsə də, 1960-2000-ci illər arasında bu temp iki dəfə artdıqdan sonra yavaşlayıb. Son artımların çoxu daha yaşlı insanlarla hesab edilir. Hazırda 32 olan qlobal orta yaş yüksəlir və 2060-cı ildə 39-a yaxınlaşmaqda davam edəcəyi gözlənilir.
Kanada kimi ölkələrdə qocalma və yaşlı insanlar arasında ölüm halları, Nigeriya kimi ölkələrdə isə beş yaşadək uşaqlar arasında ölüm halları kəskin azalır.
Doğum dərəcəsi və ya doğuş yaşında olan qadına düşən doğum nisbəti azalaraq, dünyanın bir çox ölkələrində yenilənmə səviyyəsindən aşağı düşüb və əhalinin artımının daha yavaş artması istiqamətində orta hesabla 50 ildən çox davam edən tendensiyaya töhfə verib.
İnsanların təxminən dörddə üçü doğum səviyyəsinin bu səviyyəyə yaxın və ya aşağı olduğu ölkələrdə yaşayır. Əvəzetmə səviyyəsinə yaxın doğum səviyyəsi olan ölkələrə Hindistan, Tunis və Argentina daxildir. İnsanların təxminən 15% -i doğum nisbətinin dəyişdirmə səviyyəsindən aşağı olduğu yerlərdə yaşayır.
Doğum nisbəti aşağı olan ölkələr arasında Braziliya, Meksika, ABŞ və İsveç, çox aşağı doğum göstəriciləri olan ölkələr isə Çin, Cənubi Koreya və İspaniyadır. İsrail, Efiopiya və Papua-Yeni Qvineya doğum səviyyəsinin yenilənmə səviyyəsindən yuxarı olduğu ölkələr sırasındadır (5-ə qədər). Əhalinin demək olar ki, dörddə biri belə ölkələrdə yaşayır.
Forum