Accessibility links

ABŞ Seçkiləri 2020

ABŞ-ın seçkidən sonra İran siyasətində dəyişiklik olacaqmı?

ABŞ-ın seçkidən sonra İran siyasətində dəyişiklik olacaqmı?
please wait

No media source currently available

0:00 0:02:55 0:00

Donald Tramp 2016-cı ildə prezidentliyə seçiləndən sonra İranla nüvə razılığından geri çəkildi və İran iqtisadiyyatına ziyan vuran sərt sanksiyalar tətbiq etdi. Bəs Vaşinqtonla Tehran arasında münasibətlər noyabrın 3-də keçiriləcək seçkidən sonra necə dəyişəcək?

2020-nin başlanğıcında Birləşmiş Ştatlarla İranın arasında az qalsın müharibə baş verəcəkdi. ABŞ-ın yanvarın 3-də hədəfli bir şəkildə Vaşinqtonun regionda bir sıra hücumların arxasında olmaqda ittiham etdiyi iranlı general Qasım Süleymanini öldürməsi Tehranda qəzəbə səbəb oldu.

İran cavab olaraq ABŞ-ın İraqdakı bazalarına raketlə hücum etdi. Həmin hücumda ABŞ-ın hərbi qulluqçuları arasında tələfat halları olmadı. İki ölkə arasında münaqişə baş verməsə də, Prezident Donald Tramp İrana təzyiqləri davam etdirdi.

“Birləşmiş Ştatlar İran rejiminə qarşı dərhal əlavə cəzalandırıcı iqtisadi sanksiyalar tətbiq edəcək,” prezident Donald Tramp bildirib.

Tramp 2018-ci ildə Birləşmiş Ştatları İran nüvə razılığından geri çəkdi. Tramp razılığın İrana balistik raket proqramını və regiondakı vasitəçi militant qruplara yardımını davam etdirməyə imkan verdiyi üçün razılığın nöqsanlı olduğunu bildirdi. Avropa İttifaqı, o cümlədən Çin, Rusiya və İran razılığa üzv olaraq qalırlar və onlar ABŞ-ın da razılığa yenidən daxil olmasına ümid edirlər.

“ABŞ-ın İran nüvə razılığından geri çəkilməsi qlobal idarəçiliyə və çoxtərəfliliyə ən böyük zərbələrdən biridir. Ona görə də, əlbəttə ki, ABŞ-ın bir vaxt razılığa geri dönəcəyinə dair ümid var,” Cenevrə Beynəlxalq Sanksiya Şəbəkəsindən Erika Moret bildirir.

İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı kimi ABŞ-ın digər müttəfiqləri Birləşmiş Ştatların razılıqdan geri çəkilməsini dəstəkləməyə davam edirlər.

Tramp razılıqdan çıxandan bəri İrana qarşı “maksimum təzyiq” kampaniyası başladıb, İranın beynəlxalq maliyyəyə çıxışını kəsmək, neft ixraclarının qarşısını almaq və iqtisadiyyatına ziyan vurmaq məqsədilə bir neçə sanksiyalar tətbiq edib. Tramp administrasiyası deyir ki, İrana güvənmək olmaz və onların davranışlarını cilovlamağın ən yaxşı yolu sanksiyalardır.

"Dünya boyu bir çox ictimai və özəl şirkətlər İran kimi ölkə ilə iş görməkdən qorxurlar," Moret deyir.

Trampın rəqibi Co Bayden İran nüvə razılığına geri daxil olmaq istədiyini amma insan haqları pozuntuları, terrorizm və İranın balistik raket proqramı səbəbilə hədəfli sanksiyalar tətbiq edəcəyini bildirib.

Təhlilçi Culi Normanın sözlərinə görə, Tehran Trampın 2015-ci il razılığından geri çəkilməsindən sonra Qərbə etibar etməyə bilər.

“Amerikanın etibarlılığı bu razılıq və ümumiyyətlə sazişlər baxımından sual altındadır. Biz düşünürük ki, İran ən azından başda mənfi reaksiya verə, əlində olan son gücdən istifadə edə bilər. Eyni zamanda isə İran hazırda çətin bir vəziyyətdədir. Onların hər hansı yardıma ehtiyacları var,” o deyib.

İranda gələn ilin əvvəlində prezident seçkiləri keçiriləcək. Təhlilçilər deyir ki, buna görə də, rejimdəki sərt siyasət tərəfdarlarının hakimiyyətə gələcəklərinə dair narahatlıqlar fonunda ABŞ-ın Tehranla münasibətləri yeniləməsi üçün çox az vaxtı qalır.

See all News Updates of the Day

Meta 10 000 nəfəri işdən çıxarır

Facebook-un ana şirkəti Meta Platforms çərşənbə axşamı günü 10 000 işçini ixtisar edəcəyini, 11 000 işçisini buraxdıqdan cəmi dörd ay sonra kütləvi ixtisarların ikinci turunu elan edən ilk Big Tech şirkəti olduğunu deyib.

Baş icraçı direktor Mark Zukerberq işçi heyətinə göndərdiyi mesajda "Komanda sayımızı təxminən 10 000 nəfər azaltmağı və hələ işə götürmədiyimiz təxminən 5000 vakansiyanın bağlamağı planlaşdırırırq" deyib.

İşdən çıxarılmalar Meta-da daha geniş restrukturizasiyanın bir hissəsidir ki, bu da şirkətin təşkilati strukturunu düzəldəcək, daha aşağı prioritet layihələri ləğv edəcək və prosesin bir hissəsi olaraq işə qəbul dərəcələrini azaldacaq.

Xəbər Meta-nın səhmlərini premarket ticarətində 2% bahalaşdırıb. Bu addım Zukerberqin 2023-cü ili "Səmərəlilik ili"nə çevirmək üçün 5 milyard dollarlıq xərcləri 89-95 milyard dollara qədər azaldacağını vurğulayır.

İqtisadiyyatın pisləşməsi korporativ Amerikada bir sıra kütləvi iş yerlərinin ixtisarına səbəb oldu: Goldman Sachs və Morgan Stanley kimi Wall Street banklarından Amazon.com və Microsoft daxil olmaqla, Big Tech firmalarına qədər.

Layoffs.fyi saytının ixtisarlarla bağlı məlumatına görə, texnologiya sənayesi 280 000-dən çox işçini 2022-ci ilin əvvəlindən ixtisar edib, onların təxminən 40%-i bu il baş verib.

Futuristik metaverse qurmaq üçün milyardlarla dollar xərcləyən Meta yüksək inflyasiya və artan faiz dərəcələri ilə üzləşən şirkətlərin pandemiya sonrası reklam xərclərinin azalması ilə mübarizə aparır.

Noyabr ayında Meta-nın işçilərin sayını 13% azaltmaq üçün atdığı addım 18 illik tarixində ilk kütləvi ixtisar olub. Onun işçi sayı 2022-ci ilin sonunda 86 482 nəfər təşkil edib ki, bu da bir il əvvəllə müqayisədə 20% çoxdur.

Co Bayden ABŞ-ın 46-cı prezidenti kimi and içir

Çərşənbə günü - yanvarın 20-də Amerikada yeni prezident vəzifəsinin icrasına başlayacaq. Andiçmə mərasimindən öncəki son bir neçə ay mübahisələr və zorakılıqla yadda qalıb. Bəzi amerikalılar Prezident seçilən Co Baydenin qələbəsini qəbul etməkdə çətinlik çəkib.

“Bu ölkənin insanları öz sözlərini dedilər. Onlar bizi aydın inandırıcı qələbə ilə təmin etdilər,” deyə ABŞ prezidenti seçilən Co Bayden seçki nəticələrinin bəlli olmasından sonra açıqlama verdi. .

Buna baxmayaraq Prezident Donald Tramp seçki nəticələrini sual etməyə davam etdi. Onun öz tərəfdarları ilə keçirdiyi mitinq ABŞ Kapitolisinə basqınla nəticələndi.

Hazırda Kapitoli bir qəsrə çevrilib. İnaqurasiya səhnəsi izləyicilərdən çox uzaqda qurulub.

Tədbirin keçiriləcəyi yerin ətrafına çox sayda polis, o cümlədən Milli Qvardiyanın 25 min üzvü yerləşdirilib.

Trampdan fərqli olaraq prezident seçilən Co Bayden təcrübəli siyasətçidir. Tramp isə vəzifəyə gəlmədən öncə biznesmen idi.

“Mən indi heyrətamiz bir şey deyəcəyəm. Mən hökumətin necə işlədiyini bilirəm,” Bayden deyib.

Bayden təxminən 50 ildir vəzifə sahibidir. O, iki müddət prezident Barak Obamanın vitse-prezidenti vəzifəsində çalışıb.

Bundan öncə Delaver seçiciləri onu altı dəfə ABŞ Senatına seçiblər.

Bayden Senata ilk seçiləndən bir ay sonra onun həyat yoldaşı və körpə qızı avtomobil qəzasında həyatlarını itiriblər, iki oğlu isə həmin qəzada yaralanıb.

Senator Bayden oğlanları ilə vaxt keçirmək üçün hər gecə qatarla 90 dəqiqə Vaşinqtondan Delaverə gedib. Vilminqton dəmiryolu stansiyasına onun adı verilib.

Bayden anevrizmalarını müalicə etmək üçün iki dəfə beyin əməliyyatı keçirib. 2015-ci ildə o vitse-prezident olduğu dövrdə oğlu Bo beyin xərçəngindən vəfat edib.

Bayden və universitet professoru olan həyat yoldaşı Cill Delaverin 70 000 əhalisi olan Vilminqton şəhərində yaşayırlar.

Hazırda şəhərin küçələri snayperlər və avto karvanlarla doludur.

Bak Simpers uzun müddətdir bu şəhərin sakinidir.

“Bu heç nəyə mane olmur. Sadəcə bir az səbrli olmaq, eyni zamanda isə qürurlanmaq lazımdır,” o deyib.

Şəhər sakinləri prezident seçilən Co Baydenə milkşeyk və çizsteyk sevən şəhərin doğma övladı kimi baxır. Şəhər sakini Bob Börd Baydeni tez-tez 1967-ci ilə aid kabriolet idman avtomobilini idarə edərkən görürdü.

“Onun köhnə `Corvette`i var və biz Baydeni arada bir onu sürərkən görürdük,” o deyib.

İndi isə ən yaşlı prezident seçilən 78 yaşlı Bayden qarşıda onu gözləyən böyük siyasi sınağa hazırlaşır. Bu, qütbləşmiş ölkəni gələcəyə doğru aparmaqdır.

Tramp yeni administrasiyaya "xoş arzularını" dilədi

AĞ EV – Özünün Oval Ofisdə son tam günündə Prezident Donald Tramp varisi Demokrat Co Baydenə onun adını çəkmədən dualarını və xoş arzularını çatdırıb.

“Bu həftə biz yeni administrasiyanı inaqurasiya edirik və Amerikanı təhlükəsiz və firavan saxlamaq üçün onun uğuruna dua edirik,” Tramp prezidentlik dönəminin bitməsinə 20 saat qalmış internetdə yerləşdirdiyi videoda deyib. “Biz həm də xoş arzularımızı çatdırırıq. Və biz istəyirik ki, onların bəxti gətirsin – çox mühüm sözdür.”

20 dəqiqəlik çıxışında Tramp “dünya tarixində ən möhtəşəm iqtisadiyyat” qurduğunu deyib. O, həmçinin “son onilliklərdə yeni müharibə başlatmamış ilk prezident olması ilə xüsusi iftixar” duyduğunu bildirib.

Ağ Evin YouTube platformasında video-çıxışı açıqladığı anlarda ABŞ-ın 46-cı prezidenti seçilmiş Co Baydenin içərisində olduğu özəl təyyarə Merilend ştatında yerləşən Endryus Birgə Bazasına enib ki, Tramp çərşənbə günü buradan Vaşinqtonu tərk edəcək. Prezident Hava Qüvvələri Bir (Air Force One) təyyarəsində son uçuşunu Florida ştatına edəcək.

Siyasi ənənədən ayrılan Tramp həm ümummilli, həm də elektoral kollegiya səsverməsində qalib gəlmiş Baydenin andiçmə mərasiminə qatılmayacaq. Tramp saxta olaraq səslərin sayılmasında fırıldaqçılığa yol verildiyini bəyan etmiş və Baydeni təbrik etməmişdir.

Vitse Prezident Mayk Pens çərşənbə günü gündüz saat 12-də Baydenin yüksək təhlükəsizlik şəraitində keçiriləcək andiçmə mərasimində iştirak edəcək.

Nümayəndələr Palatasının Spikeri Nensi Pelosi Trampa qarşı ikinci impiçment qərarını bu həftənin sonlarında Senata göndərəcək. Bu addım sonrakı gündə Senatda rəsmi prosesin başlanmasına yol açır.

Demokratların nəzarət etdiyi Nümayəndələr Palatası 10 Respublikaçının da dəstəyi ilə Trampı “üsyana təşviq” ittihamı ilə impiç edib. Bu addım 6 yanvarda prezidentin səsvermənin nəticələrini aradan qaldırmaq üçün mübarizəyə çağırışından az sonra Tramp tərəfdarlarının Kapitoliyə basqın etməsindən sonra atılıb.

ABŞ-ın ilk qadın vitse-prezidenti Kamala Harris

ABŞ-ın ilk qadın vitse-prezidenti Kamala Harris
please wait

No media source currently available

0:00 0:02:25 0:00

Yeni seçilmiş vitse-prezident Kamala Harris tarixə ABŞ-da ilk qadın vitse-prezident olaraq düşüb.

ABŞ-da tarixi bir an ... Kamala Harris "Bu ofisdə ilk qadın olsam da, sonuncu olmayacağam."

56 yaşlı Harris ilk qaradərili və hindistanlı amerikalı qadın olaraq onu ABŞ-ın vitse- prezident vəzifəsinə seçdiklərinə görə prezident seçilmiş Co Baydenə və seçicilərinə təşəkkür edir. Virciniya Universitetindən Barbara Perri: “Ali Məhkəmədə qadınlarımız var. Konqresdə Nümayəndələr Palatasının spikeri Nensi Pelosidir, ancaq hələ prezident demirəm, heç vaxt icraedici hakimiyyətdə bir qadın vitse-prezidentimiz olmayıb. Amma təkcə bu deyil, o həm də bu ölkəyə daha yaxşı həyat üçün gələn mühacir valideynlərin bir övladı olan ağ olmayan qadındər.”

Anası Hindistandan və atası isə Yamaykadan olan Harris Kaliforniyanın Oakland şəhərində anadan olub. Hazırda onun Kaliforniyada uşaq ikən irqi inteqrasiya səyləri çərçivəsində təhsil aldığı Berkeli məktəbinin divarında rəsmi var. Demokrat Barbara Li: "O, bir çox qadın üçün çox səddi qırdı."

Vaşinqton şəhərində afro-amerikalıların təhsil aldığı Hovard Universitetinin məzunu olan Harris 2004-cü ildə San-Fransisco şəhərinin ilk qaradərili prokuroru olur. O, 2010-cu ildə Kaliforniyanın baş prokuroru vəzifəsində çalışmağa başlayır.

Keçən yay "Qaradərililərin Həyatı Mühümdür" etirazları zamanı bəzi proqressivlər Harrisin daha sərt bir prokuror olması, ölüm hökmü ilə bağlı ziddiyyətli mövqelər tutması və qanun pozuntularına görə polisi məsuliyyətə cəlb etməməsindən şikayətlənib.

Harris ilk dəfə tarixə Kaliforniyadan ABŞ Senatına seçildiyi zaman düşüb. Texas Universitetindən Şennon Bou Obrayan: "İnsanların özlərinə bənzəyən insanları hakimiyyətdə görməsi vacibdir."

Özünün xala və ögey ana olaraq rolundan tez-tez danışan Harris Ağ Ev tarixində ikinci centlmen olacaq vəkil Daq Emhofla evlidir. Vitse-prezident kimi ən vacib vəzifəsi zərurət yarandığı təqdirdə prezidenti əvəz etməyə hazır olmaq olsa da, təhlilçilər Harrisin özünün tarixdə ilk rolundan istifadə edə biləcəyini deyir.

Onun Ağ Evdə qlobal rol oynaması anasının vətəni olan Hindistanda təntənə ilə qarşılanıb.

Bayden Dövlət Departamentinə Obama administrasiyasında çalışan diplomatları təyin edir

Prezident seçilən Co Bayden Dövlət Departamentindəki komandasını Obama administrasiyasının sabiq diplomatları və veteranları ilə doldurur və bu, onun Prezident Donald Trampın idarəçiliyi altında dörd il davam edən qeyri-müəyyənlik və gözlənilməzlikdən sonra daha ənənəvi xarici siyasətə geri dönmək istəyinə işarə edir.

Keçid rəsmisi deyib ki, Bayden Vendi Şermanı dövlət katibinin müavini, Viktoriya Nulandı isə dövlət katibiNİN siyasi məsələlər üzrə müavini vəzifəsinə nominasiya etmək niyyətindədir.

Adının açıqlanmasını istəməyən rəsminin sözlərinə görə, onların Baydenin şənbə günü dövlət katibliyinə seçdiyi Antoni Blinkenin heyətində çalışmağa nominasiya etdiyi 11 insan arasında olacağı gözlənilir.

Aşağıda adları sadalanan insanların

- Baydenin Senatda uzun müddətdir köməkçisi Brayan MakKeon dövlət katibinin menecment üzrə müavini vəzifəsində

- Sabiq yüksək vəzifəli diplomatlar Bonni Cenkins və Uzra Zeya dövlət katibinin silahlara nəzarət və demokratiya və insan haqları üzrə müavini vəzifələrində

- Demoktarların xarici siyasət xətti ilə yaxından tanış olan Derek Çollet Dövlət departamentinin müşaviri vəzifəsində

- Siyasi planlaşdırma idarəsinə rəhbər vəzifəsində sabiq BMT rəsmisi Salman Əhməd

- Sabiq dövlət katibi Madelin Olbraytın baş köməkçisi Süzi Corc Blinkenin baş qərardah rəisi vəzifəsində

- Obama administrasiyasının Milli Təhlükəsizlik Şurasının sabiq işçisi və Tramp administrasiyasının ilk günlərində etiraz olaraq istefa edən Mərkəzi Kəşfiyyat Agentliyinin sabiq rəsmisi departamentinin sözçüsü vəzifəsində

- Ağ Evdə calışmaq üçün Konqresi tərk edən Luizianadan olan nümayəndə Sedrik Riçmondun kommunikasiya direktoru Calina Porter Praysın müavini vəzifəsində

Baydenin komandasına qoşulacaqları gözlənilir

Rəsmilər deyib ki, Prays və Porter Dövlət Departamentində gündəlik mətbuat konfransları keçirmək ənənəsini davam etdirmək niyyətindədirlər. Tramp admininstrasiyası altında bu brifinqlər ləğv olunmuşdu.

Bayden vitse-prezident olduğu dövrdə milli təhlükəsizlik müşaviri olan Ceffri Preskot Baydenin BMT-yə səfir vəzifəsinə namizədidir.

Daha çox yüklə

Amerika İcmalı

Amerika İcmalı. ABŞ-Yaponiya əlaqələri. ABŞ-ın Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesində rolu.
please wait

No media source currently available

0:00 0:30:13 0:00
XS
SM
MD
LG