Keçmiş Sovet İttifaqının çəkic və oraq bayraqları daşıyan minlərlə insan bazar günü Madriddə bu həftə İspaniyanın paytaxtında keçiriləcək NATO sammitinə etiraz edib.
Alyansa üzv ölkələrin liderləri təşkilatın Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi kimi görünməmiş problemlə üzləşdiyi bir vaxt güclü təhlükəsizlik şəraitində iyunun 29-30-da Madriddə görüş keçirəcək.
NATO-nun Finlandiya və İsveçin alyans üzvü Türkiyənin qarşı çıxdığı üzvlük təklifini nəzərdən keçirəcəyi gözlənilir. Skandinaviya ölkələri Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra quruma müraciət edib.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin müharibəni onun sözlərinə görə, qismən 1990-cı illərdən bəri postsovet Rusiyasının sərhədləri yaxınlığında digər ölkələrin NATO-ya daxil olmasına cavab olan xüsusi hərbi əməliyyat adlandırır.
Nümayişçilər NATO-nun Avropada müdafiə xərclərinin artırılması tələbinin sülh üçün təhlükə olduğunu iddia edib.
"Mən bu silah işindən və insanları öldürməkdən bezmişəm. Onların təklif etdikləri həll daha çox silah və müharibədir və biz həmişə bunun bədəlini ödəyirik. Beləliklə, NATO-ya, ordu bazalarına yox, amerikalılar çıxıb getsinlər. Bizi müharibəsiz və silahsız sakit qoyun" -deyə, təqaüdçü, Madrid sakini Conça Hoyos Reuters agentliyinə bildirib.
Digər etirazçı, 29 yaşlı Jaled deyib ki, NATO Ukraynadakı müharibənin həlli deyil.
Təşkilatçılar yürüşə 5000 nəfərin qatıldığını iddia etsə də, Madriddəki rəsmilər onların sayının 2200 olduğunu bildirib.
İspaniyanın xarici işlər naziri Xose Manuel Albares bazar günü qəzetə müsahibəsində deyib ki, sammitdə Avropaya Afrikada cənub cinahdan onun bildirdiyi kimi, Rusiyanın da Avropa üçün təhlükə yaratdığı təhlükələrin də müzakirə olunacağını bildirib.
"Xarici işlər nazirlərinin 29-da şam yeməyi cənub cinahında mərkəzləşəcək," o, El Pais qəzetinə bildirib.
Çərşənbə axşamından cümə axşamına qədər sammitə ev sahibliyi edəcək İspaniya NATO-nun təhlükəsizlik çağırışları və vəzifələri ilə bağlı baxışını əks etdirən yeni sənəddə Avropanın cənub cinahına daha çox diqqət yetirmək məqsədi ilə lobbiçilik etdiyi üçün Afrikaya yaxınlığını vurğulamaq istəyir.
Strateji Konsepsiya NATO-nun 1949-cu il Şimali Atlantika Müqaviləsindən sonra ən mühüm işçi sənədidir və burada bir üzvə hücumun hamıya hücum kimi baxılmasına dair əsas müddəa var idi.
Təhlükəsizliyin qiymətləndirilməsi Qərbin təhlükəsizlik gündəmini yenidən qurmaq üçün təxminən hər on ildən bir yenilənir.
2010-cu ildə Lissabonda təsdiq edilmiş hazırkı versiyada NATO ərazisində adi müharibə riskinin "aşağı" olduğu bildirilir. Sənəddə Afrikadakı qeyri-sabitliklə bağlı narahatlıqlar açıq şəkildə qeyd edilməyib. O zaman alyans laqeydliyi özünün ən böyük hərbi təhlükəsi hesab edirdi; ABŞ-ın bəzi avropalı üzvlərin haqqını ödəməməsi ilə bağlı şikayətləri sammit danışıqlarında ciddi şəkildə öz əksini tapıb.
Lakin Madrid sammitinə gedən NATO üzvləri arasında belə bir fikir var ki, Rusiyanın birnömrəli narahatlıq olmasına baxmayaraq, alyans qlobal miqyasda öz baxışını genişləndirməkdə davam etməlidir. İspaniyanın "Cənuba" artan diqqəti ilə bağlı mövqeyini İngiltərə, Fransa və İtaliya da dəstəkləyir.
Onların fikrincə, Afrikadakı təhlükəsizlik problemləri Putinin Rusiyanın imperiya şöhrətini bərpa etmək fikrində olmasından, eləcə də genişlənən Çindən irəli gəlir. Rusiya siyasi çəkişmələrdən, terrorizmdən və quraqlıqdan əziyyət çəkən Seneqaldan Sudana qədər uzanan yarı quraq ərazi olan Sahel bölgəsində muzdlu əsgərlərinin mövcudluğu sayəsində güc qazanıb.
Kreml isə mərkəzi və şimali Afrikada və Yaxın Şərqdə artmaqda olan muzdlu qüvvələrdən ibarət Vaqner Qrupu ilə əlaqələrini inkar edir.