Uyğur fəalı İlham Tohti oktyabrın 24-də Avropa Parlamentinin illik insan haqlarının müdafiəsi mükafatına layiq görülüb. Mükafatı Avropa Parlamentinin prezidenti David Sassoli təqdim edib.
Mükafatın separatçılıqda ittiham olunaraq ömürlük həbs cəzası çəkən uyğur fəala verilməsi Çin üçün gözlənilməz zərbə olub.
Pekin Sincan bölgəsindəki siyasətini tənqid edən ölkəyə bir qayda olaraq sərt reaksiya verir.
İqtisadiyyat üzrə professor və uyğur hüquqları müdafiəçisi Tohti 2014-cü ildən bəri həbsdədir. Avropa Parlamenti Tohtini onun Çinin Sincan bölgəsində yaşayan uyğur müsəlman azlığı ilə Çin xalqı arasında "dialoqu təşviq etmək" fəaliyyətinə görə seçib.
Mükafatın Çini qəzəbləndirəcəyi ehtimalı var. Pekin Sincan bölgəsindəki siyasətini tənqid edən ölkəyə bir qayda olaraq sərt reaksiya verir.
Etnik uyğur olan Tohti hökuməti Sincan və türkdilli uyğurlara daha çox muxtariyyət verməmələrinə görə tənqid edib.
Çin Sincanın islamçı militantlar və separatçılar tərəfindən təhdidlə üzləşdiyini bildirib. Çin rəsmiləri kiçik qanun pozuntularında günahkar olan bəzi vətəndaşların işləmək üçün peşə mərkəzlərinə göndərildiyini bildirsələr də, rəftarla bağlı bütün ittihamları və kütləvi davranışı rədd edir.
Avropa İttifaqı parlamentinin mərhum rus dissidenti Andrey Saxarovun adına olan mükafat 1988-ci ildən bəri hər il insan hüquqlarını və fundamental azadlıqlarını müdafiə edən şəxslərə və təşkilatlara verilən mükafatdır.
Çin Xarici İşlər Nazirliyi mükafatı şərh etmək istəyinə dərhal cavab verməyib.
