Qadın televiziya aparıcıları üçün məcburi üz maskaları da daxil olmaqla, əfqan jurnalistlərə bir sıra məhdudiyyətlər tətbiq etdikdən sonra Taliban indi qərəzli və idarəçiliyini tənqid edən xarici jurnalistləri hədəf alıb.
Taliban hakimiyyəti müstəqil jurnalist Stefani Qlinskinin Əfqanıstana qayıtmasını qadağan edib. Qlinski son dörd il ərzində müxtəlif beynəlxalq media orqanlarında Əfqanıstanda baş verənləri işıqlandırıb və bu yaxınlarda bəzi əfqan qadınların Taliban idarəçiliyindən qaçmaq istəyi barədə məlumat verib.
"Taliban işimlə bağlı mənimlə əlaqə saxladı. Mənə dedilər ki, "müvafiq [Taliban] idarələrinin bir neçə narahatlığı var" və onlar "təfsilatlar" istəyir. Mən bu iddiaları başqalarının səsləndirdiyini açıq-aydın bildirəndə məni də ittiham etdilər; Mən sadəcə hesabat verirdim", Qlinski oktyabrın 10-da təsdiqlənmiş Twitter hesabında yazıb.
Qlinski deyib ki, Taliban onun mənbələri haqqında WhatsApp vasitəsilə məlumat axtarır, lakin o, bunun onun əlaqələrini təhlükəyə atacağından və jurnalist dürüstlüyünə hədə törədəcəyindən qorxaraq bundan imtina edib.
"Onlar mənə dedilər ki, hökumət bundan sonra bütün tərəfləri məsuliyyətə cəlb edəcək və qanunu pozan və ya hesabatları əsaslandıra bilməyən hər kəsin vizalarını ləğv edəcək", Qlinski Twitter-də yazıb.
Amerikanın Səsi şərh üçün Talibanın baş sözçüsü Zabihullah Mücahid və Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Əbdül Qahar Bəlxiyə zəng etsə də, onların heç biri telefonuna cavab verməyib.
İyul ayında Taliban tərəfindən qısa müddətə saxlanılan "Foreign Policy" jurnalının köşə yazarı Linn O'Donnell deyib ki, o, "Twitterdə və videoda təhdid, təhqir edilib, saxlanılıb, dindirilib və yalan etiraflar etməyə məcbur edilib".
Amerikanın Səsinə danışan O’Donnell Talibanı "yalançılar, fantasistlər, qatillər, narkotik satıcıları və terrorçular" kimi qınayıb.
O'Donnell-in iddialarını rədd edən Taliban səlahiyyətliləri onu açıq şəkildə anti-Taliban qüvvələrini dəstəkləməkdə və Taliban qüvvələrinin "kütləvi pozuntular haqqında məlumatı saxtalaşdırmaqda" ittiham edib.
Avqust ayında Taliban Hindistan kanallarından birində işləyən pakistanlı jurnalisti Kabildə Əl-Qaidə lideri Əyman əz-Zəvahirinin öldürüldüyü ABŞ-ın pilotsuz uçan aparatının hücumu yerini lentə alarkən saxlayıb.
Adının çəkilməsini istəməyən hindli jurnalist Amerikanın Səsinə deyib ki, o, Talibanın yeni yoxlama və təhlükəsizlik prosedurlarından qorxur və buna görə də Əfqanıstana səfərini təxirə salıb.
Keçən il Taliban hakimiyyətə qayıtmazdan əvvəl xarici donorların dəstəyi ilə Əfqanıstanda canlı media mənzərəsi və mütərəqqi mətbuat qanunları var idi.
Taliban rəsmiləri İslam hüdudları çərçivəsində azad mətbuata sadiq olduqlarını desələr də, müstəqil müşahidəçilər onların media azadlıqlarını məhdudlaşdıran hərəkətlərinə və Talibanın jurnalistlərə tətbiq etdiyi çoxsaylı məhdudiyyətlərə işarə edir.
Əfqanıstanda faktlara çıxış çətinləşdikcə, şayiələr və dezinformasiya ölkədə baş verən hadisələrin təsvirini tez-tez təhrif edir.
Taliban qadınların təhsili, yaşayışı və hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına görə geniş şəkildə qınanılır.
Əksər xarici media orqanları keçən il Taliban hakimiyyəti ələ keçirdikdən dərhal sonra Əfqanıstanı tərk edib. Ötən il ərzində yüzlərlə əfqan media əməkdaşının ölkəni tərk etməsi nəticəsində əfqan jurnalistlərin ölkədən köçü baş verib.
Sərhədsiz Reportyorların məlumatına görə, ötən ildən bəri ölkədəki 540 media orqanından ən azı 215-i maliyyə, sosial və siyasi problemlərə görə bağlanıb.
"İnformasiya əldə etmək hər bir insanın əsas və beynəlxalq səviyyədə tanınan hüququdur və bu, Əfqanıstanı istisna etmir"- deyə "Sərhədsiz Reportyorlar"ın baş redaktoru Polin Ades-Mevel Amerikanın Səsinə bildirib.
O'Donnell-in nöqteyi-nəzərindən, jurnalistlər Taliban kimi qrupları öz hərəkətlərinə görə cavabdeh tutmalıdırlar.
