ABŞ qanunvericiləri bu həftə onilliklər ərzində prezidentə verilmiş müharibə səlahiyyətlərinin ləğvi istiqamətində mühüm addım atacaq. Belə ki, Konqresin səlahiyyətlərini bərpa etmək səyləri artan dəstəyə malikdir.
"Həm demokratlar, həm də respublikaçılar eyni nəticəyə gəliblər: biz İraq müharibəsini birdəfəlik arxada qoymalıyıq. Bu isə o deməkdir ki, müharibənin başlanğıcını qoyan qanuni səlahiyyəti ləğv etməliyik"- deyə, Senatda əksəriyyət lideri Çak Şumer bildirib.
Qanunvericilər son illərdə 11 sentyabr 2001-ci il terror hücumlarından sonra qəbul edilmiş Hərbi Qüvvələrin İstifadəsi üzrə 2001 və 2002-ci il icazələrini və ya AUMF-ları ləğvinə bir neçə dəfə cəhd edib. Bu, Konqresin təsdiqi üçün konstitusiya hüququ olmadan ABŞ prezidentlərinə hərbi əməliyyatlar aparmaq üçün geniş səlahiyyətlər verir.
Bu icazələrin ləğv edilməsinin ABŞ-ın milli təhlükəsizliyini və xaricdəki ABŞ qüvvələrini təhlükəyə atması ilə bağlı tənqidlər fonunda bu günə qədər hər cəhd uğursuzluqla nəticələnib.
2003-cü ildə İraqda müharibəyə icazə verən AUMF-ni ləğv etməklə yanaşı, bu həftə Senatın Xarici Əlaqələr Komitəsində baxılan qanunvericilik həm də prezident Corc Herbert Ualker Buşa İraqa qüvvələr göndərmək səlahiyyəti verən 1991-ci il AUMF-ni də ləğv edəcək.
Hər iki tərəfin prezidentləri 2002-ci il AUMF-dan ilkin məqsədindən çox kənarda olan hərbi əməliyyatlara bəraət qazandırıblar.
2014-cü ildə Demokratik prezident Barak Obama İraq və Suriyada İslam Dövləti yaraqlılarına qarşı Konqresin icazəsi olmadan hava hücumlarına haqq qazandırmaq üçün AUMF-dan istifadə etmişdi.
Respublikaçı prezident Donald Tramp 2020-ci ildə İraqda iranlı general Qasım Süleymaninin ölümünə səbəb olan hava hücumuna icazə vermək üçün həmin AUMF-dan istifadə edib.
ABŞ qanunvericilərinin geniş dairəsi indi Konqresin bir neçə onilliklər ərzində konstitusiya məsuliyyətlərinə laqeyd yanaşdığını iddia edərək, bu qanunvericiliyi dəstəkləyir.
Konqres sonuncu dəfə 1942-ci ildə Rumıniya, Bolqarıstan və Macarıstana qarşı müharibə elan etmək üçün öz səlahiyyətlərindən istifadə edib. O vaxtdan bəri ABŞ prezidentlərinə hərbi əməliyyatlar aparmaq üçün daha geniş səlahiyyətlər verilib.
Qanunvericilik komitədən keçdikdən sonra Demokratların çoxluq təşkil etdiyi Senatda səsverməyə çıxarılacaq. Güman edilir ki, bir filibasterin öhdəsindən gəlmək üçün kifayət qədər Respublikaçı dəstəyi olacaq.
Əksəriyyəti respublikaçı olan ABŞ Nümayəndələr Palatasında ləğvetmə şansları daha azdır. Nümayəndələr Palatasının spikeri Kevin MakKarti açıq düzəliş prosesinə icazə verəcəyini, yəni Senatın qəbul etdiyi hər hansı ləğvin bu ilin sonunda baxılmaq üçün illik Milli Müdafiə Səlahiyyətinə əlavə ediləcəyini deyib.
Demokratların çoxluq təşkil etdiyi Nümayəndələr Palatası 2021-ci ilin iyununda 268-161 səs çoxluğu ilə 2002 AUMF-ni ləğv edib, lakin sənəd Senatdan keçə bilməyib.
