On il əvvəl bir yay gecəsi əl-Şami ailəsi uğultu səsi və ya raketlərlə oyandı, lakin bu, adi partlayışlarla müşayiət olunmadı. Bunun əvəzinə ailə üzvləri nəfəs almaqda çətinlik çəkməyə başladılar.
26 yaşlı Giad əl-Şami Suriya prezidenti Bəşar Əsədi devirməyə çalışan müxalifət döyüşçülərinin əlində olan Şərqi Qutada, Dəməşq yaxınlığında hər kəsin öz yaşayış binasının damına necə qaçmağa çalışdığını xatırlayır. Əl-Şaminin anası, üç bacısı və iki qardaşı həmin gecə ölür - 21 avqust 2013-cü ildə yüzlərlə insanın ölümünə və minlərlə insanın yaralanmasına səbəb olan sarin qazı hücumunun qurbanları.
On ildən sonra əl-Şami və digər sağ qalanlar deyirlər ki, bu hücum və Suriyada 13-cü ildir davam edən amansız vətəndaş müharibəsi zamanı törədilən digər vəhşiliklərə görə heç kim cavabdehlik daşımayıb.
Ötən bir il ərzində BMT tərəfindən Suriya mülki əhalisinə təkrar kimyəvi silah hücumlarında ittiham edilən Əsəd hökuməti siyasi təcriddən çıxa bilib. Əsəd 2011-ci ildə hökumət əleyhinə nümayişlərin dağıdılmasından sonra Suriyanın üzvlüyünü dayandıran Ərəb Liqasına geri qayıdıb. Ən böyük müttəfiqləri Rusiya və İranın köməyi ilə Əsəd əvvəlcə müxalif qruplara itirdiyi böyük əraziləri geri alıbı.
Suriya Kampaniyası müdafiə qrupunun icraçı direktoru Laila Kiki "Bu gün günahkarları məsuliyyətə cəlb etmək əvəzinə Əsəd Ərəb Liqasına geri qaytarılır və beynəlxalq konfranslara dəvət olunur. Əsədin əlini sıxmaq istəyənlərin hamısı üçün bu ildönümü onun rejiminin törətdiyi vəhşilikləri açıq şəkildə xatırlatmalıdır" deyib.
2013-cü ildə Əsəd Şərqi Quta hücumuna görə geniş şəkildə məsuliyyət daşıyırdı. Silah mütəxəssisləri raket sistemlərinin Suriya ordusunun arsenalında olduğunu deyir. Suriya hökuməti heç vaxt kimyəvi silahdan istifadə etmədiyini bildirib.
Suriyanın əsas müttəfiqi olan Rusiya Quta hücumunun xarici hərbi müdaxiləyə təkan verməyə çalışan müxalif qüvvələr tərəfindən həyata keçirildiyini iddia edir.
Birləşmiş Ştatlar hücumdan sonra hərbi qisas alacağı ilə hədələsə də, o zamankı prezident Barak Obama Əsədin kimyəvi silahdan istifadəsinin Vaşinqtonun "qırmızı xətti" olacağını sdemişdii.
Bununla belə, ABŞ ictimaiyyəti və Konqresi yeni müharibədən ehtiyat edirdi, çünki Əfqanıstan və İraqdakı işğallar uğursuzluqla nəticələnmişdi. Sonda Vaşinqton Əsədin kimyəvi silah anbarından imtina etməsi üçün Moskva ilə razılığa gəlib.
Suriya 2013-cü ildə imzalanan razılaşmaya əsasən kimyəvi arsenalını ləğv etdiyini bildirir. Dəməşqə qlobal təzyiq artdıqca, o, həmçinin Niderlandın Haaqa şəhərində yerləşən qlobal kimyəvi silahlara nəzarət təşkilatına qoşulub.
Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı Suriya hökumətini bir neçə ölümcül kimyəvi hücumda, ən son isə 2018-ci ildə 43 nəfərin ölümünə səbəb olan Dəməşq yaxınlığındakı Duma üzərində xlor qazı hücumunda günahlandırıb.
Suriya hakimiyyəti istintaq qruplarının hücum yerinə daxil olmasına icazə verməkdən imtina edib və zəhərli qazdan təkrar istifadəyə görə cəza olaraq 2021-ci ildə OPCW daxilində səsvermə hüquqları dayandırılıb.
Dəməşq təşkilatı Qərbin xeyrinə qərəzli olmaqda ittiham edib və onun hakimiyyətini tanımır. Qərb ölkələri deyirlər ki, Suriya kimyəvi silah anbarının məhv edilməsini KSYİT-ə tam bəyan etməyib. Suriya hökuməti və müttəfiqlərinin 2018-ci ildə geri aldığı Şərqi Quta sakinlərinin çoxu Suriyanın şimal-qərbində üsyançıların nəzarətində olan sonuncu anklavına qaçıb.
Forum