Accessibility links

Seddam Hüseyni devirmek üçün Vaşinqton müxtelif strategiyaları nezerden keçirir - 2002-10-01


1991-ci ilde Körfez müharibesinden on ilden artıq bir müddet keçenden sonra Pentaqonda İraqla yeni müharibeye hazırlaşır. Ekspertlerin fikrince, bu herbi kampaniyanın meqsedi evvelkinden ferlidir. Buş administrasiyasının hedefi Bağdadda rejimin deyişdirilmesi, herbi kampaniyanın son hedefi ise Bağdaddır.

Her hansı bir planın hazırlanmasında müxtelif faktorlar, o cümleden, Seddam Hüsyenin Amerika qüvvelerini ehalinin sıx yerleşidyi yerlerde emeliyyatlara sövq etmek ve kütlevi qırğın silahlarından istifade etmek isteyi nezerden qaçırılmır. Tehlilçilerin fikrince, Seddam Hüseyn bu defe onsuz da mövqeyini itireceyini bildiyinden kimyevi silaha el ata biler. Keçen müharibe zamanı o, hakimyyetden devrileceyi tehlükesine göre bunu etmemişdi. Vaşinqtonun bütün ssenarileri hava hücumları ile başlanır. Müdafie nazirliyinin müxtelif menbelerinden verilen me’lumatlara esasen, Birleşmiş Ştatlar ve koalisiya qüvvelerinin herbi teyyarelerinin Körfezde yerleşmiş herbi deniz donanmasının raket daşıyıcılarından, habele Türkiye, Küveyt ve belke Seudiyye Erebistanındakı bazalardan İraqın herbi obyektlerine havadan hücum edeceyi nezerde tutulur. Seudiyye Erebistanının bazaları Amerikanın ixtiyarına vereceyi me’lum deyil, halbuki ekspertler bunu ideal variant imi qiymetlendirirler. Bele ki, Seudiyye Erebistanı Amerika herbi qüvevlerine onun erazisinden İraqa hücum heyata keçirmeye icaze vermeyeceyini bildirmişdir. Pentaqonun menbelerine esasen, quru qüvvelerin iştirakıle müdafie naziri Donal Ramsfilde teqdim edilen ilk plan Sehrada Tufan emeliyyatı ile eyni olsa da, burada 1991-ci ilde yarım milyon esgerle müqayisede 250 min esgerin iştirakı nezerde tutulur. Plana esasen, qonşu ölkelerin herbi bazalarından istifade edilerek ordu üçün bir neçe ay müddetinde herbi mövqelerin yaradılması ile yanaşı, İraqa şimaldan, cenubdan ve qerbden hücumlar edilir. Lakin menbelerin verdiyi me’lumata göre, Donald Ramsfild “Sehrada yüngül tufan” adlandırdığı plandan imtina ederek demişdir ki, emeliylatların leng gedişi Seddam Hüseyne ya kimyevi silah işletmek, ya da İsraile hücum etmek üçün vaxt qazandıra biler. Birleşmiş Ştatların İraqa qarşı mümkün herbi emeliyyatları ile bağlı diger plan Amerika herbi qüvvelerinin Efqanıstandakı strategiyasına söykenir. Bu plana esasen, Efqanıstanda olduğu kimi, emeliyyatlar xüsusi qüvveler terefinden aparılır ve eyni zamanda, Seddam eleyhine qüvvelere te’lim keçirilir. İraqda bu qüvve ölkenin şimalında 50 min kürd ve İraqın cenubunda şielerin kiçik qrupundan teşkil oluna biler. Lakin ekspertlerin dedyine göre, Efqanıstan üçün müvafiq plan İraqda müsbet neticelenmeye biler. İraq müxalifetinin qrupları Efqanıstanda Şimal Alyansı kimi ölkenin çox hissesine nezaret etmir ve onun kimi müteşekil deyil. Diger terefden, Seddam Hüseynin herbi qüdretini Talibanınkı ile müqayise etmek olmaz. Pentaqonun nezerden keçirdiyi en çevik emeliyyatlar planına esasen, müharibenin evvelinde 50 minden 100 mine qeder esgerin paraşütle Bağdada enmesidir. Pu plan en tez bir zamanda Seddam Hüseyn ve onun mühafizeçilerini terksilah ederek belelikle, kütlevi qırğın silahlarının işledilmesi tehlükesini azaltmağı ehtiva edir. Lakin ekspertler planın çox böyük risk hesabına başa geleceyini gösterirler. Bağdadda herbi emeliyyatlar aparacaq Amerika ve koalisiya qüvveleri onların fikrince, çox böyük çetinliklerle qarşılaşa bilerler. Bununla bele, başqaları burada mübahiseye ehtiyacın olmadığını deyirler, çünki, müharibenin evveli, ya da sonunda olmasından asılı olmayaraq, Amerikanın herbi qüvveleri onsuz da Bağdada daxil olmalıdırlar. Hadiselerin gedişi ve neticelere te’sir edecek esas amiller kimi ekspertler Amerika keşfiyyatının qabiliyyeti, İraq herbi qüvvelerinde mövcud ehval-ruhiyye ve bu kampainyanı heyata keçirecek qüvveler ve menbelerin sayını gösterirler. Körfez müharibesi zamanı İraq qüvveleri tez bir zamanda mühasireye düşmüşdüler, lakin onlar Bağdadda daya döyüşken olub indi daha böyük müqavimet göstere bilerler. Bütün başqa amillerle yanaşı, siyasi dairlerde en böyük narahatlıq doğuran fakt odur ki, İraqda herbi kampaniyanın uzanması diqqeti Amerikanın bir nömreli vezifesi-sentyabrın 11-i hadiselerinin arxasında duran terror teşkilatı El-Qaide ile mübarizeden yayındıra biler.

XS
SM
MD
LG