Azərbaycan
ABŞ üçün xarici və eyni zamanda tərəfdaş bir dövlətdir. Bu barədə ABŞ-ın
Azərbaycandakı səfiri Enn Dersi bir qrup
jurnalist üçün keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib.
O yeni administrasiyanın gələcəkdə həyata keçirəcəyi siyasətin detalları ilə bağlı məlumat verməyin hələ tez olduğunu bildirib.
"Ancaq yeni prezident çıxışlarından müəyyən istiqamətlərdən danışıb. Prezident Obama ABŞ-ın dünyada lider rolunun saxlanılması öhdəliyini üzərinə götürüb. O qeyd edib ki, dünyada cərəyan edən əsas qlobal proseslərdə ABŞ aparıcı rol oynayacaq. Bu zaman, Amerika tərəfdaşlıq çərçivəsində məsələlərlə məşğul olacaq".
Səfirin fikrincə, daxili məsələlərdə ABŞ öz prinsiplərinə sadiq qalacaq.
"Amerika daxilində partiyalar arasında ziddiyyətli və ya anlaşılmayan məqamlar
yarandığı təqdirdə və bunun beynəlxalq siyasətə aidiyyatı olduqda ABŞ daxildə
ümumi məxrəcə gəlib, platforma yaradacaq".
O deyib ki, ABŞ-ın xarici siyasəti üç prinsip üzərində qərarlaşacaq. "Bu
diplomatiya, inkişaf və müdafiə prinsipləridir".
Səfir bildirib ki, ABŞ prezidenti eyni zamanda inkişafa dair məsələlərin mühüm önəm daşıdığını deyib. "Qlobal məsələlərin, o cümlədən yoxsulluq, səhiyyə və sağlamlığa aid problemlərin həllini vacib sayır."
Onun sözlərinə görə, prezident ABŞ-ın düşmənlərinə çox aydın və bəsit ismarıc
ünvanlayıb. "ABŞ öz təhlükəsizliyini qoruyacaq."
Xanım Dersi ABŞ-ın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindən də danışıb.
"Prezident ABŞ-ın fikirlərini, ideyalarını və dəyərlərini inkişaf etdirəcəyini
deyib. O deyib ki, ABŞ-ın dünyada apardığı lider rolu ordunun gücündən deyil,
ABŞ dəyərlərindən irəli gəlir. ABŞ öz gücünü təhlükəsizliyini qoruduğu dərəcədə
inkişaf etdirəcək. Bütün gücümüzdən, qüdrətdən istifadə edərək insanlarımızı
qoruyacağıq, maraqlarımızı və ideallarımızı inkişaf etdirəcəyik".
O prezidentin ilk qərarlarından danışıb. Prezidentin Yaxın Şərq və Əfqanıstan
üzrə xüsusi nümayəndələrin təyin edilməsi və Quantanamada həbsxananın
başlanması ilə bağlı sərəncamlarını yada salıb. "Bütün bunlar ABŞ-ın
ekstremizmə və terroristlərə qarşı mübarizə və ABŞ-ın təhlükəsizliyi
çərçivəsində görülən tədbirlərdir."
Səfir Qafqaz və Azərbaycana dair ABŞ-ın hazırkı xarici siyasətinin detalları ilə bağlı məlumat verə bilməyəcəyini deyib. "Ümid edirəm və bilirəm ki, Azərbaycan ABŞ üçün vacib bir dövlətdir. ABŞ-ın burada maraqları var və bu, hər iki dövlət üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Düşünürük ki, xarici siyasət həyata keçiriləndə bu məqamlar prioritet kimi seçiləcək. Bilirik ki, enerji sahəsində təhlükəsizlik Azərbaycan, o cümlədən dünya üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdəndir. Digər marağımız, dünyada terrorçuluğa qarşı apardığımız fəaliyyət və kütləvi qırğın silahlarının qarşısını almaqdır. Azərbaycan bu istiqamətə olan tərəfdaşlarımızdan biridir. Bir ənənəmiz də, yeni yaranmış dinc, demokratik dövlətlərə yardım etmək və dəstək verməkdir. Bu da ABŞ-ın davamlı maraqlarından biridir".
Onun
sözlərinə görə, cənab Obama senator Luqarla Azərbaycanda səfərdə olub. "O buraya
gəlməmişdən öncə Azərbaycanla bağlı yaxşı bir brifinq alıb. Mən ABŞ-da olarkən
prezidentin Azərbaycana səfərinin və Səngəçal terminalında olan məqamları əks
etdirən şəkilləri gördüm. Davamlı marağımızı və cənab Obamanın Azərbaycanda
olması faktını nəzərə alaraq düşünürəm ki, ikitərəfli tərəfdaşlığın
gücləndirilməsi üçün yaxşı zəmin yaranıb".
Səfir bildirib ki, cənab Obamanın prezident seçilməsi məqamında radiostansiyaların
fəaliyyətinin dayandırılması ABŞ üçün gözlənilməz və məyusedici bir haldır. "Bu
məqam ABŞ-ın müxtəlif qurumlarında çox mənfi əks səda doğurub. ABŞ-da olduğum
zaman həm konqresdə, həm də digər həmkarlarımla söhbətlərimdə bunu hiss etdim.
Radioların məhz ABŞ-ın yaranan problemin hüquqi və texniki baxımdan həlli üçün
öz dəstəyini və əməkdaşlığını təklif etdiyi bir vaxtda dayandırılması, bizi
xüsusilə məyus edib. Bu radiolar Azərbaycanda media mühitinin, eyni ilə də
mətbuatın inkişafına böyük töhfələr verib. Eyni zamanda, bu radiostansiyalar
Azərbaycanda media mühitinin bir təchizat kimi inkişafına böyük təkan verib.
Azərbaycanda çoxsaylı insanlar bu radiostansiyaların həvəskarıdır. Radiostansiyalar
bir neçə istiqamətdə pioner rolu oynayıb və müxtəlif tok-şou proqramları,
studiyalarında təşkil etdiyi müzakirələrlə çox yaxşı imic qazanıb. Bu radiolar
müxtəlif insanlarla - həm dövlət rəsmiləri, müxalifət təmsilçiləri, həm də müstəqil
şəxslərlə işləyir. Radiolar media mühitinə bir müxtəliflik gətirirdi və bu
müxtəliflik inkişafa təkan verən əsas amillərdən biridir. Məhz, bu ab-havada ABŞ yaranan hüquqi məsələlərin
həlli istiqamətində Azərbaycana öz dəstəyini təklif etmişdi. Biz başa düşürük
ki, qanunun aliliyinə əməl edilməlidir. Məhz Amerika qanunun aliliyinə hörmət
edən ölkədir. Bizim məyusluğumuza, o səbəb olub ki, məhz bu vaxtda radiostansiyaların
yayımı dayandırılıb. Təklifimiz o olmuşdu ki, hüquqi həllə irəlilədiyimiz
vaxtda radiostansiyalar fəaliyyətini davam etdirsin. Radiostansiyaların
fəaliyyətinin davamı ictimai marağa qulluq edən bir amildir. Bu məqam yeni
seçilmiş administrasiya üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir və biz Azərbaycan
tərəfinə məsələnin çözülməsində konstruktiv yolun axtarılmasında dəstək verməyə
hazırıq. Radiostansiyaların fəaliyyətinin bərpası hazırda çox vacib bir
məqamdır. Ona görə, biz bilirik ki, Azərbaycan çox milli bir məsələnin
çözülməsi qarşısındadır."
O vacib milli məsələlərdən danışarkən bildirib ki,
"milli maraqlara da aidiyyəti olan məsələlər Azərbaycanın daxilində deyil,
regionda da vacib əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdir."
Səfir belə məsələlərdən biri kimi, martın 18-də
keçiriləcək referendumu qeyd edib. "Bu referendum özü ilə müəyyən
dəyişiklikləri gətirəcək. O ki, qaldı konstitusiyaya ediləcək dəyişikliklərə,
bununla bağlı, yalnız Azərbaycan vətəndaşları öz qərarını və qiymətini verə
bilər. Bu dəyişikliklərin məzmunu, detalları ilə bağlı danışmaq istəməzdim.
Sadəcə beynəlxalq tərəfdaşlar, icma üçün demokratiyanın inkişafı baxımından
vacib olan, dəyişikliklərin hansı tərzdə tətbiq olunacağıdır. İnsanların qərar
verməsi üçün isə ictimai debatlar vasitəsi ilə tam məlumat təqdim olunmalıdır.
İctimai debatlar dəyişikliklərə tərəfdar olan insanların çıxışlarını tələb
edir. Bu insanlar dəyişiklikləri hansı səbəbdən dəstəklədiklərini izah
etməlidir. Eyni zamanda, dəyişikliklərə qarşı çıxan insanlar da olmalıdır ki,
mövqelərini izah etsin. İnsanlar isə bu mövqeləri dinlədikdən sonra müəyyən
qərar verməlidir. Məhz müstəqil media bu kimi prosesə və ictimai müzakirələrin
keçirilməsinə təkan verən bir strukturdur".
Xanım Dersi insanların fundamental hüquqları kimi toplaşmaq və öz fikrini izah
etmək hüququnu önə çəkib. "Belə xəbərlər nəzərimizə çatır ki, məhz dövlət
rəsmiləri insanların bu istiqamətdə fəaliyyətinə müdaxilə edir. Referendumda
komissiya yaradılmasına dair müraciətə imza toplandığı zaman dövlət rəsmiləri
bu prosesə müdaxilə edib. İstənilən məqamda, konstitusiyaya istənilən
dəyişikliyin, əlavənin edilməsinin əsas şərtlərindən biri, odur ki, bu
dəyişikliklər xalqın, ictimaiyyətin prosesə tam qatıldığı şəraitdə həyata
keçirilə bilər. Bu proses ədalətli və şəffaf həyata keçirilməlidir. Vətəndaşlar
nəticə etibarı ilə rəylərini formalaşdırmalı və nəticələrdən xəbərdar
olmalıdır".
Səfir "Amerikanın səsi"nin Azərbaycanın demokratik təsisatları dayandırmasına
ABŞ və beynəlxalq ictimaiyyətin "yalnız təəssüf bildirməsinin bəs etməməsi" ilə
bağlı sualının cavabında deyib ki, ABŞ Azərbaycanın demokratik və müstəqil
dövlət kimi inkişafında tamamilə maraqlıdır. "ABŞ bu proseslərə yaxından kömək
edib və edəcək. Demokratiya, dövlət idarəçiliyi və medianın inkişafı sahəsində
yardımlarımızı davam etdirəcəyik"-deyə o qeyd edib.
O suallara cavabda xarici radioların yayımı ilə məsələyə yenidən qayıdıb.
"Azərbaycan qanunvericiliyi xarici yayımçılara FM dalğasında fəaliyyət
göstərməyə icazə verir. Bir şərtlə ki, dövlətlərarası saziş olmalıdır. ABŞ-ın
təklifi də bundan ibarətdir. Amerika Beynəlxalq Yayım Şurası Azərbaycan tərəfi
ilə işləyib və sazişin hazırlanmasında təkliflərini verib. Biz bu təklifə
hazırda cavab gözləyirik və ən tez zamanda bu sahədə irəliləməyi nəzərdə tuturuq".
Xanım Dersi "Amerikanın səsi"nin sualının
cavabında Azərbaycan tərəfinin radiolarla bağlı təklifinə də münasibət
bildirib. "Azərbaycan qanunvericiliyində radioların fəaliyyətinin davamı üçün
imkanlar var. Hazırda qanunvericiliyi nəzərdən keçiririk. Sadəcə tərəfdaşlıq
çərçivəsində də bu radiolar fəaliyyət göstərə bilər və belə bir presedent
regionda mövcuddur. "Amerikanın səsi", "Azadlıq" regionun digər dövlətlərində
bu tərəfdaşlıq çərçivəsində fəaliyyət göstərir və fəaliyyətini davam etdirir.
Sadəcə əsas məqam odur ki, iki tərəf bu istiqamətdə xoş niyyətini, istəyini,
hazırlığını bildirməli və konstruktiv həll yolu tapılmalıdır. Nəticədə
Azərbaycan ictimaiyyəti bu radioların fəaliyyətini davam etdirməsindən
bəhrələnə bilsin. Məhz bu radiolar medianın təkanına öz töhfəsini verir,
insanlara öz hüquqlarından faydalanmağı təbliğ edir. Hesab edirəm ki, problemin
həlli istiqamətində danışıqlar davam etdirilməlidir və tez bir zamanda radiolar
fəaliyyətini bərpa etməlidir. Azərbaycan üçün bu, böyük, ümdə və çox vacib
məsələdir. Radiolar fəaliyyətini bərpa etdirdiyi bir təqdirdə, bu yeni
administrasiya üçün çox yaxşı siqnal olar. Artıq yetirilən xələlin fəsadların
azaldılmasına və tamamilə aradan qaldırılmasına yardım edə bilər".
O Ermənistana Rusiyanın silah verməsi ilə bağlı sualın cavabında deyib ki, bu
barədə yalnız medianın yazdıqları ilə tanışdır. "ABŞ Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin ədalətli və dinc yolla həllinin tərəfdarıdır. Danışıqlar
prosesinə xələl gətirən hər hansı addıma ABŞ çox mənfi yanaşacaq".
Qaz böhranı ilə bağlı suala cavabda səfir deyib ki, bu fakt Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinə töhfəsini bir daha təsdiq edib. "Enerji təhlükəsizliyinin qorunması üçün mütləq müxtəliflik olmalıdır".