Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşünə hazırlıq aparılır

ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin yaxın zamanda yeni görüşünün keçirilməsinə hazırlıq məsələlərini müzakirə ediblər.

İqor Popov (Rusiya), Stefan Viskonti (Fransa) və Endrü Şoferin (ABŞ) martın 1-də yaydığı bəyanatda deyilir ki, fevralın 20-21-də Nikol Paşinyan və İlham Əliyevlə görüşüblər.

Görüş zamanı liderlər yanvarda Davosda Dünya İqtisadi Forumu çərçivəsində söhbətləri barədə həmsədrlərə məlumat veriblər. Liderlər və həmsədrlər hazırki vəziyyət və gələcək addımlarla bağlı gözləntiləri müzakirə edib.

Vasitəçilər təmas xəttində qurbanların olmamasını müsbət qiymətləndirib. Onlar həmçinin regionda əhalinin sülhə hazırlanması ilə bağlı diskussiyaları alqışlayıb.

Liderlər yaxın vaxtlarda Minsk Qrupu həmsədrlərinin himayəsi altında görüş ilə bağlı vasitəçilərin təklifini qəbul edib", ATƏT-in saytında yerləşdirilən bəyanatda deyilir.

Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi 1988-ci ildə başlayıb. 1994-cü ildə gerçəkləşən atəşkəs razılaşmasına qədər Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi və ona bitişik 7 rayonu ermənilərin nəzarətinə keçib. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh danışıqları 1992-ci ildən ATƏT-in Minsk qrupunun vasitəçiliyi ilə aparılır. ABŞ, Rusiya və Fransa Minsk Qrupunun həmsədr dövlətləridir.

​2016-cı il aprelin 2-dən 5-dək hərbi əməliyyatlar yenidən bərpa olunub. Döyüşlərdə hər iki tərəf onlarla insan itirib. Aprelin 5-də Rusiya prezidenti Vladimir Putinin təşəbbüsü ilə Azərbaycan və Ermənistan hərbi əməliyyatları dayandırıb.

Minsk Qrupunun həmsədr dövlətləri dəfələrlə hazırkı status-kvonun qəbuledilməz olduğunu bildirsə də danışıqlarda hər hansı irəliləyiş qeydə alınmayıb.

Nikol Paşinyan 2018-ci ilin mayında baş nazir olduqdan sonra Dağlıq Qarabağın danışıqlarda tərəf kimi iştirakı ilə bağlı bəyanatla çıxış edib. Bu bəyanat danışıqlar prosesində çətinliklər yaradıb.

2018-ci il sentyabrın 28-də prezident İlham Əliyev və baş nazir Nikol Paşinyan arasında MDB Dövlət Başçıları Şurasının Düşənbədə keçirilən görüşündə qeyri-rəsmi görüş olub. Bu görüş danışıqlara yeni impuls verib.

Belə ki, bundan sonra iki ölkə arasında danışıqlar prosesi bərpa edilib və hazırda davam etdirilir. Azərbaycan tərəfi nəticəli danışıqların vacibliyini bildirib.

2018-ci ilin dekabrın 6-da Sankt-Peterburqda MDB dövlət başçılarının qeyri-rəsmi sammiti çərçivəsində prezident İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri vəzifəsini icra edən Nikol Paşinyanın söhbəti olub. Söhbət zamanı Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli üzrə fəal danışıqların davam etdirilməsi və atəşkəs rejiminin möhkəmləndirilməsi ətrafında müzakirələr aparılıb.

Bundan sonra iki ölkənin xarici işlər nazirləri 2018-ci il dekabrın 5-də ATƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının Milanda keçirilən iclası çərçivəsində görüşüb.

2019-cu il yanvarın 16-da Parisdə Azərbaycan xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov və Ermənistan xarici işlər naziri vəzifəsini icra edən Zöhrab Mnatsakanyan arasında növbəti görüş olub.

ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin Azərbaycan və Ermənistanın xarici işlər nazirlərinin görüşü barədə bəyanatında deyilir ki, nazirlər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı geniş məsələlər dairəsini müzakirə edib və əhalinin sülhə hazırlanması üzrə konkret addımların atılmasının zəruriliyi barədə razılığa gəlib.

“Görüşlər zamanı həmsədrlər nazirlərlə danışıqlar prosesinin hazırkı mərhələsi üçün əsas prinsip və ölçüləri nəzərdən keçirib," sənəddə qeyd edilir.

Bəyanatda deyilir ki, nazirlər və həmsədrlər danışıqlar prosesinə güclü müsbət dinamika vermək üçün Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında mümkün sammitin keçirilməsi istiqamətində növbəti addımların atılması məsələsini nəzərdən keçirib.

“Həmsədrlər regionun iqtisadi potensialının reallaşdırılması istiqamətində mümkün qarşılıqlı faydalı təşəbbüslərin mühüm olduğunu qeyd edib. Həmsədrlər yaxın vaxtlarda iki ölkə lideri ilə görüşməyi planlaşdırır,” Minsk Qrupunun həmsədrləri qeyd edir.

Yanvarın 22-də isə Davos Dünya İqtisadi Forumu çərçivəsində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin və Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın qeyri-rəsmi görüşü olub.

Rəsmi məlumatlara görə, dövlət başçıları görüş zamanı müzakirə prosesində mövcud vəziyyət və gələcək müzakirələr barədə fikir mübadiləsi aparıb.

ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsərləri fevralın 20-dən 23-dək Ermənistanda və Azərbaycanda ölkə rəhbərləri ilə görüşlər keçirib. Rəsmi məlumatlarda deyilir ki, görüşlərdə münaqişənin həlli ilə bağlı danışıqların hazırkı vəziyyəti və perspektivləri ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri Leyla Abdullayeva fevralın 25-də Amerikanın Səsinin sualının cavabında bildirib ki, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin növbəti görüşünün keçirilməsi gündəmdədir və ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsdərlərinin bölgəyə səfəri zamanı da müzakirə mövzusu olub.

“Növbəti görüşün yeri və zamanı ilə bağlı hələ konkret məlumat mövcud deyil,” o qeyd edib.

Abdullayeva deyib ki, Azərbaycanın mövqeyi birmənalıdır.

“Azərbaycanın ən yüksək rəsmiləri tərəfindən dəfələrlə bəyan edilib. Azərbaycan Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın suverenliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığı çərçivəsində həllinin tərəfdarıdır.”

Azərbaycan prezidenti və Ermənistanın baş nazirinin görüşünün planlaşdırılıb-planlaşdırılmaması ilə bağlı suala cavabda Abdullayeva deyib:

“Ölkə rəhbərlərinin görüşü barədə ötən ilin dekabrında Milanda keçirilən xarici işlər nazirlərinin görüşündən sonra ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin birgə bəyanatında deyilirdi ki, ən yüksək səviyyə də daxil olmaqla intensiv, nəticəyə yönəlik danışıqların davam etdirilməsi və görüşün təşkili istiqamətində daim səylər gəstərilir. Ancaq ən yüksək səviyyədə görüş müəyyən edildikdən sonra həmin məlumatı media ilə bölüşə bilərik. Hələ ki, belə bir məlumata malik deyiləm,” o qeyd edib.

Mətbuat Xidmətinin rəhbəri deyib ki, Minsk Qrupunun həmsədrlərinin bəyanatlarında da deyildiyi kimi, hər iki əhalinin sülhə hazırlanması üzrə konkret tədbirlərin görülməsinə dair razılıq mövcuddur.

“Əhalinin sülhə hazırlanmasının ən birinci tərkib hissə elementi olaraq təbii ki, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin erməni və azərbaycanlı icmaları arasında dialoq və təmasların bərpa olunmasıdır. Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icması dəfələrlə bəyanatlarla çıxış edərək bu dialoqa, təmasa hazır olduğunu bəyan edib. Təbii ki, münaqişə həll olunduqdan sonra yenə də bu iki icma bir yerdə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində yaşamalı olacaq. Onun üçün də biz sülhə hazırlama kontekstində ən birinci məhz icmalararası dialoqun təşviq olunmasının tərəfdarıyıq,” Abdullayeva qeyd edib.

Bununla yanaşı, hələ tərəflər icmalar arasında dialoqun mexanizmi, gündəliyi ilə bağlı fikir bildirməyib.

Son zamanlar tərəflər arasında görüşlərin dinamikasının artmasına baxmayaraq, Azərbaycan və Ermənistan əvvəliki mövqeyindən geri çəkilmədiyini bildirən bəyanatlarını davam etdirir.

Yerli medialardakı məqalələrin təhlili göstərir ki, erməni və azərbaycanlı əhalinin sərt mövqelərində hələ liberallıq hiss edilimir.

Bu ilin fevralın 1-dən 5-dək Ermənistanda olan azərbaycanlı jurnalist Şahin Hacıyev Amerikanın Səsinə müsahibəsində bildirib ki, Qarabağ məsələsində erməni cəmiyyəti yekdildir və mövqeləri sərtdir.

“Ermənistana səfərimin əsas məqsədi ondan ibarət idi ki, Ermənistanda hökumət dəyişməsindən sonra ictimai rəydə hansısa bir dəyişiklik baş verib, ya yox, onu öyrənmək. Əvvələ qayıdaraq, təkrar edə bilərəm ki, təəssüf ki, belə bir ciddi dəyişiklik görmədim. Hətta deyə bilərəm ki, rəsmi münasibət daha mülayimdir, daha yumşaqdır, nəinki geniş ictimaiyyətin fikri,” o, Amerikanın Səsinə bildirib.