“Xalqın və dövlətin inkişafla ayaqlaşması üçün təhsildə vaxtaşırı islahatlar aparılması lazımdır. Təhsil islahatlarının dünyada inkişafın səviyyəsindən geri qalması xalqın, dövlətin, iqtisadiyyatın, mədəniyyətin geri qalması deməkdir.” Bu barədə keçmiş təhsil naziri Firudin Cəlilov Amerikanın Səsinə müsahibəsində bildirib.
Keçmiş nazir məktəblərdə son illər yeni tədris vasitələrindən, yeni texnologiyalardan istifadəni, yeni məktəb binalarının tikintisini müsbət qiymətləndirir.
Hazırda məzmuna yox, təhsilin görüntülü tərəflərinə daha çox fikir verilir.
“Amma təhsilin məzmunu məsələsi də var. Buna birinci növbədə dərsliklər aiddir. Azərbaycanda orta və ali məktəb dərslikləri bərbad vəziyyətdədir. Halbuki təhsilin nəhəng daşı dərsliklərdir. Milli siyasətə uyğun sanballı dərsliklər yazılmalıdır, proqramlar tərtib edilməlidir”, o qeyd edib.
Cəlilov hesab edir ki, hazırda məzmuna yox, təhsilin görüntülü tərəflərinə daha çox fikir verilir.
Firudin Cəlilov 1992-1993-cü illərdə mərhum prezident Əbülfəz Elçibəyin hökumətində təhsil naziri olub. O, bir illik nazirliyi dövründə MDB məkanında ilk dəfə olaraq humanitar standartlara cavab verən “Təhsil haqqında” qanun qəbul edildiyiyni, 70-dən çox dərsliyin hazırlandığını bildirib.
Ölkəyə test üsulunu gətirdik, yeni proqramlar hazırlandı, tədrisə yeni fənlər əlavə etdik.
“Bizim bir ildə həyata keçirdiyimiz təhsildə məzmun islahatları qədər son iyrimi beş ildə islahat aparılmayıb. Bizim islahatlarımız Dünya Bankı tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Ölkəyə test üsulunu gətirdik, yeni proqramlar hazırlandı, tədrisə yeni fənlər əlavə etdik”, o xatırladıb.
Keçmiş nazir ölkədə Finlandiya təhsil sisteminə uyğun təhsil sistemini arzulayır.
“O vaxt qəbul etdiyimiz “Təhsil haqqında” qanun bu sistemə uyğun idi. Finlandiya təhsil sistemi dünyada ən qabaqcıl sistemdir. Bu sistem uşaqlara sərbəstlik verir. Bizdəki kimi körpə uşaqları dərslərlə həddən artıq yükləmirlər. Uşaq öz uşaqlığını da yaşamalıdır. Uşaq məktəbdə aldığı təhsili, təlim-tərbiyəni məcburən yox, sevərək qəbul etməlidir. Bu baxımdan Azərbaycan təhsil sistemi hələ tam oturuşmayıb. Bizim təhsil sistemimizdə Rusiya və Avropa təhsil sitemlərinin elementləri var. Həm də şərq ölkələrindən bizə keçmiş təhsil ocaqları (dini məktəblər) var”, o qeyd edib.
Doğrudur rus, ingilis və digər dilləri öyrənmək lazımdır. Amma uşaqlarımızı başqa dilli məktəblərdə oxutmaq, artıq onları milli kökdən ayırmaq deməkdir.
Keçmiş nazir Azərbaycanda tədris rus dilində olan məktəblərin sayının digər dillərdə olan məktəblərdən daha çox olmasının səbəbləri ilə bağlı sualın cavabında deyib ki, rus dilli məktəblərdə dərsliklər pedoqoji baxımdan yüksək yazılıb, təlim və tərbiyə yüksəkdir.
“Valideynlər rus məktəblərində tədrisin yüksək olduğunu gördüyündən uşaqlarını həmin məktəblərə qoymağa üstünlük verir. Amma buna qəti imkan vermək olmaz. Doğrudur rus, ingilis və digər dilləri öyrənmək lazımdır. Uşaqlarımızı başqa dilli məktəblərdə oxutmaq, artıq onları milli kökdən ayırmaq deməkdir”, Cəlilov qeyd edib.
Xatırladaq ki, hazırda Azərbaycanda təhsilin rus dilində olduğu 340-dan çox məktəb fəaliyyət göstərir, Rusiyanın aparıcı universitetlərinin iki filialı mövcuddur.
Azərbaycanın Təhsil Nazirliyi dərsliklər və islahatlarla bağlı tənqidləri bir qayda olaraq qəbul etmir. Ölkənin təhsil sistemində islahatların uğurla davam etdirildiyini və dərsliklərin yaradılması istiqamətində davamlı iş aparıldığını bildirir.
Azərbaycanda sentyabrın 15-də 2018/2019-cu tədris ili başlayır. Bu tədris ilində ölkədəki 4480-dən çox orta ümümtəhsil məktəblərində 1 milyin 470 mindən çox şagird, 47 ail məktəbdə və filiallarda 160 mindən çox tələbə təhsil alacaq.
