Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin rəhbəri Rafael Qrossi deyir ki, Rusiya və Ukrayna qüvvələri arasında gedən döyüşlər zamanı dəfələrlə atəşə tutulan Ukraynanın Zaporijye atom elektrik stansiyasının ətrafında təhlükəsiz zonasının yaradılması ilə bağlı razılığın əldə olunması istiqamətində irəliləyiş əldə edilir.
Dekabrın 2-də İtaliyanın "La Repubblica" qəzetinə verdiyi müsahibədə Qrossi bildirib ki, ilin sonuna qədər Avropanın ən böyük atom elektrik stansiyasının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün həll yolu tapmağa çalışacaq.
"Zaporijyenin təhlükəsizliyi ilə bağlı konkret təklif var və mühüm irəliləyiş əldə olunub" - deyə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nüvə Təhlükəsizliyi Təşkilatının rəhbəri qəzetə bildirib.
"Mənim öhdəliyim mümkün qədər tez bir həll yoluna nail olmaqdır... Bizim məqsədimiz nüvə qəzasının qarşısını almaqdır, bu və ya digəri üçün hərbi baxımdan əlverişli vəziyyət yaratmamaqdır" - deyə, o əlavə edib.
Moskva və Kyiv son aylarda bir-birini Rusiya qüvvələrinin fevralda Ukraynaya müdaxiləsindən qısa müddət sonra nəzarətə götürdüyü zavodu hədəf almaqda ittiham edib.
Sovet istehsalı olan zavodun reaktorları bağlanıb, lakin stansiyanın soyutma sistemlərinə enerji təchizatı kəsilərsə, nüvə yanacağının həddindən artıq qızması riski var.
Zavod Rusiyanın işğalından sonra bir neçə dəfə ehtiyat generatorlarla işləməyə məcbur olub, lakin fevralın 24-də Moskvanın Ukraynanı işğal etməsindən sonra heç bir radioaktiv emissiyanın sızmadığına inanılır.
Qrossinin dediyinə görə, iki tərəf hazırda zavodun təhlükəsizliyinə dair "bəzi fundamental prinsiplər üzərində razılığa gəlib".
"Birincisi mühafizədir: Bu, nə obyektə, nə də obyektdən atəş açmadığınızı qəbul etmək deməkdir. İkincisi, MAQATE-nin zavodun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün yeganə mümkün yolu təmsil etməsinin qəbul edilməyidir" - deyə, o qeyd edib.
Qrossinin dediyinə görə, o, yaxın vaxtlarda həm Rusiya prezidenti Vladimir Putin, həm də ukraynalı həmkarı Volodimir Zelenski ilə görüşərək razılaşmanın təfərrüatlarını müzakirə edə bilər.
"Rosatom"un baş icraçı direktoru Aleksey Lixaçev Rusiya dövlət mediasına istinadən xəbər verir ki, Moskvanın Nüvə Agentliyindəki nümayəndəsi Mixail Ulyanov bu məsələ üzərində "aktiv çalışır". Hərçənd o, "qərar Rusiya tərəfində deyil". Belə ki, Rusiya hökuməti zavodun ətrafında təhlükəsizlik zonasının yaradılması ilə bağlı mövqeyini açıqlayıb.
Təhlükəsizlik zonası "mümkün qədər tez yaradılmalıdır", o əlavə edib.
Rusiyanın son həftələrdəki zərbələri Ukraynanın enerji infrastrukturunu məhv etdiyinə görə, Qrossi Ukraynadakı digər atom elektrik stansiyalarının zaman-zaman enerjisini itirməsi və potensial təhlükəli vəziyyətlər yaratdığından narahat olduğunu deyib.
"Ukrayna hakimiyyəti Zaporijyedəki kimi bu zavodlarda MAQATE-nin daimi iştirakının olması ilə bağlı rəsmi müraciət edib. Bu yolla agentliyin işçiləri bütün Ukrayna ərazisində yerləşdiriləcək və atom elektrik stansiyalarından heç kim tərəfindən şantaj silahi kimi istifadə edilməməsini təmin edəcəklər" - deyə, Qrossi qeyd edib.