Özünü Abdulla kimi təqdim edir. Qırmızı saçlı, uzun saqqallı və qızıl dişli Abdulla hərbi geyimdədir və silahını ürəklə qucaqlayır. O, İŞİD terror qruplaşmasının yarım saatlıq propaqanda videosunda Azərbaycan dilində danışır. Abdullanın monoloqu videodakı subtitrlərdə kiril əlifbası ilə rus dilinə də tərcümə edilib. O, Azərbaycan hökumətinə və İŞİD-ə əleyhinə olan müsəlman liderlərə bu dünyada cəhənnəm vəd edir.
Urva kəndində hamı bu videodan xəbərdardır.
Bu video İŞİD-in rusdilli propaqanda komandasının hazırladığı cihadçı videolarından fərqlənir. Tanınmış fiqurun müraciəti və ya nüfuzlu cihadçı qrupun prezentasiyasından fərqli olaraq bu video vizual görüntülərlə fərdi hekayəni əks etdirir.
İŞİD-in sıralarına cəlb etmə
Bir çox cihadçı təbliğat videolarında olduğu kimi Qafqazlı Abdulla da Qafqazdakı gənc müsəlmanlara müraciət etsə də, onun söhbəti müraciətdən çox öz hekayəsindən bəhs edir və asanlıqla radikallaşmağa meylli olan gənclərin cilad uğrunda döyüşmək üçün bütün xəyallarının gerçəkləşməsinə yönəlik hər bir şeyl təmin olunacaqlarını deyir.
Görüntülərdə o, düşmən mövqelərinə müxtəlif avtomat silahlardan atəş açır, motosikletlə müharibənin cənginə aldığı məhəllələrdə, İŞİD qurbanlarının cəsədləri arasından keçir, yerli yaşlı sakinə baş çəkir və İŞİD-ə qoşulanlara cənnət vəd edir.
Ustalıqla seçilmiş görüntülər və ifadələrdə sadə mesaj çatdırılır: Mən evimdə heç kim idim, burada isə qəhrəman sərkərdəyəm.
Görüntülərin dəfələrlə ictimai platformalardan silinməsi cəhdlərinə baxmayaraq, video cihadçı forumlarda və sosial şəbəkə qruplarında yenidən peydə olunmaqdadır. Bu, İŞİD-in Rusdilli komandasının indiyədək hazırladığı ən populyar propaqanda videolarında biri hesab edilir.
Belə təbliğatların təsirlərini statistik baxımda mümkün olmsa da, vurğulamalıyıq ki, iyunun 28-də İstanbul Atatürk hava limanında bomba hücumlarını həyata keçirənlərdən biri Qafqazlı Abdulla kimi ləzgi etnik qrupuna mənsubdur.
İŞİD hazırladığı sözügedən videoda Abdulla Azərbaycan dili ilə yanaşı, Ləzgi dilində də danışaraq etnik qardaşlarını İŞİD-ə qoşulmaq üçün İraq və Suriya səfər edə bilmədikləri təqdirdə, olduqları yerlərdə hücumlar törətməyə çağırır.
Urva kəndi
Osmanovun Abdullanın çağırışına cavab verdiyinə dair sübut olmasa da, müəyyən etnik qruplara mənsub əvvəlki xarizmatik fiqurlar öz millətləri arasında çoxsaylı insan cəlb edə bilib ki, onlar da sonradan cihadçı şəbəkə daxilində yarımqruplar formalaşdırıb.
Qafqazlı Abdullanın videosunun sədaları əvvəllər Azərbaycanda yaşadığı kənddə də gedib çıxıb.
“Urva kəndində hamı bu videodan xəbərdardır,” deyə Urva kəndinin bələdiyyə sədri Səvləddin İsgəndərov Amerikanın Səsinə telefonla müsahibəsində bildirib.
Sərkərdəyə çevrilən əsgər
3 minə yaxın sakini olan Urva kəndi Rusiyanın Dağıstan Respublikası ilə sərhədədki Qusar rayonunda “böyük” kənd hesab edilir.
Urvanın Dağıstanla bağlılığı yalnız coğrafi deyil: sakinləri də ləzgidir. Azərbaycan-Dağıstan sərhədinin hər iki tərəfindəki ləzgilər aralarında qan bağlılığı olduğunu hesab edir və bu bağlılıq evlilik və klan-ailə əlaqələri ilə əldə olunur.
İsgəndərov Qafqazlı Abdullanın urvalı olduğunu bildirir. “Bəli, mən onu tanıyıram. Onun əsl adı Yurik Xasiyev Gülmirzə oğludur” deyə bildirən İsgəndərov onun Urvada doğulduğunu və boya-başa çatdığını vurğulayır. Maraqlı məqamlardan biri onun Suriyaya getməmişdən öncə kəndi yalnız bir dəfə - Azərbaycan Ordusunda əsgər kimi xidmət etmək üçün tərk etməsidir: “O, Suriyaya getməmişdən əvvəl də problemli idi, qırmızı saqqal saxlayar və məscidə getməzdi. Bir vəhhabi”.
Rusiya və başqa post-Sovet ölkələrində adətən “Vəhhabi” ifadəsi İslamın Sudiyyə Ərəbistanı tərəfindən idarə olunan ultra-mühafizəkar cərəyanının davamçılarına şamil edilir.
O, Suriyaya getməmişdən əvvəl də problemli idi, qırmızı saqqal saxlayar və məscidə getməzdi. Bir vəhhabi.
İsgəndarov əlavə edir ki, kənddə cəmi 4 “Vəhhabi” olub və onların hamısı bir neçə il əvvəl İŞİD sıralarına qoşulmaq üçün kəndi tərk edib: “Hazırda Urva kəndinin ekstremizm və ya radikal İslam kimi problemi yoxdur”.
İsgəndərovun sözlərinə görə, Xasıyevın valideynləri və qardaş-bacıları hələ də Urvada yaşayır və onun harada olması barədə məlumatlıdırlar. “O, ailəsini silməyib, vaxtaşırı internet vasitəsilə danışırlar. Urvada hamı onu tanıyır və ailəsi də daxil olmaqla, heç kəs onun etdiklərini bəyənmir” – deyə o bildirib.
İŞİD sıralarında 100-dən çox azərbaycanlının döyüşdüyü təxmin edilir.
Azərbaycan hökuməyi Xasıyevin videodakı hədələrinə rəsmi bəyanatla cavab verərək bildirib ki, bu hədələr dövlətin təhlükəsizliyi üçün ciddi hesab edilə bilməz. Azərbaycan rəsmiləri Amerikanın Səsinin məsələyə dair almaq sorğusuna cavab verməyib.
ABŞ-ın Nyu-York şəhərində qərargahlanan Sufan təhlükəsizliyə dair konsaltinq şirkəti hesab edir ki, 2014-cü ilin məlumatlarına görə İŞİD-ə qoşulan azərbaycanlıların sayı 126 nəfərdir. Bu ilin əvvəlində isə Heritage Fondu bu rəqəmin 300-ə yaxın olduğunu bildirib və 2014-cü ildə döyüşlər zamanı Azərbaycanın güləş üzrə çempionunun da öldürüldüyünü vurğulayıb.