Dünyanın ən böyük xam neft ticarətçisi və alıcısı olan Çin Ukraynanı işğal etdiyinə görə Rusiyaya tətbiq edilən iqtisadi sanksiyalardan ağır zərbə alıb. Hətta Çin hökumət rəsmiləri üfüqdə iqtisadi çətinliklərin olacağını proqnozlaşdırmağa başlayıb.
"Bu il xarici ticarətə təzyiq böyük və vəziyyət çox ağır olacaq" - deyə, ticarət naziri Vanq Ventao son mətbuat konfransında bildirib.
Mövcud sanksiyalar rejimi xam neftin qiymətini artırıb. Bu, dünyanın ən böyük neft idxalçısı olan Çin üçün ağır maliyyə yükü ilə nəticələnəcək. İqtisadi məhdudiyyətlər Çin və Rusiya arasında illik 147 milyard dollarlıq ticarətə də təsir edə bilər.
Rusiya qurumlarına vəsait köçürmələri artıq beynəlxalq əməliyyatların ABŞ dollarında 86%-i baş verə bilməz.
Berlində yerləşən Merkator Çin Araşdırmaları İnstitutunun baş analitiki Ceykob Qünter Amerikanın Səsinə deyib: "Çin firmaları qaya ilə daş arasında qalıb". Onun sözlərinə görə, ABŞ və ya Avropa İttifaqında fəaliyyət göstərən Çin şirkətləri, Çindəki ana korporasiyalar Rusiya ilə işgüzar əlaqələrini davam etdirsə, sanksiyaların ikinci dərəcəli təsirlərinin qurbanı ola bilər.
Bu yaxınlarda Rusiyada biznes fəaliyyətini dayandırmaq planlarını elan edən iki Çin şirkəti- Lenovo və Didi, Çin sosial mediasında "Amerikanın şıltaqlıqlarına boyun əydiklərinə" görə istehza və tənqid fırtınası ilə üzləşib. Bu, Rusiya ilə əlaqələri kəssələr, daxili bazarı itirməkdən qorxan onlarla Çin şirkətinin böyük narahatlığına səbəb olub.
Enerji idxalı Çinin Rusiyadan satınalmalarının üçdə ikisini təşkil edir. Hələlik Rusiya ilə əlaqəli SWIFT fondunun köçürülməsinə qoyulan qadağa enerji ödənişlərinə təsir göstərmir. Bu təminat ilk növbədə Rusiya qaz təchizatından çox asılı olan Avropa ölkələrini qoruyur, eyni zamanda Çinin enerji ilə bağlı əməliyyatlarını da qoruyacaq.
Ümumdünya Banklararası Maliyyə Telekommunikasiya Cəmiyyəti mənasını verən beynəlxalq bankdan banklara köçürmə sistemidir.
Bəzi ekspertlər Çinin inflyasiyanın idxalına son qoyacağını da proqnozlaşdırırlar.
Kapital İqtisadiyyatının Asiya üzrə baş iqtisadçısı Mark Villiams deyib ki, Rusiyanın işğalından sonra bir çox idxal olunan malların qiymətləri artıb. O, vəziyyətin daha da gərginləşəcəyi və Rusiya ilə Qərb arasında enerji ticarəti kəsiləcəyi halda təsirin daha böyük olacağını bildirib. Digər tərəfdən, Uilyamsın sözlərinə görə, müharibə Çin üçün bəzi iqtisadi imkanlar da yaradıb.
"Dünyanın böyük bir hissəsinin Rusiya ilə əlaqələri kəsməsi ilə Çin sərfəli şərtlərlə uzunmüddətli enerji təchizatı müqavilələrini müzakirə etmək üçün güclü mövqedədir. Bu arada, bəzi malların Qərb ixracına qoyulan qadağaları bəzi Çin tədarükçülərinə onların yerini tutmağa imkan verə bilər" - deyə, Villiams əlavə edib.
Əsas sual Pekinin Rusiya qazının alışı da daxil olmaqla, ticarətin genişləndirilməsi ilə bağlı Rusiya ilə son razılaşmasına sadiq qalıb-qalmayacağıdır.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin müqaviləni fevralın 4-də, Qış Olimpiya Oyunlarının açılış günündə Pekinə səfəri zamanı imzalayıb.
"Düşünürəm ki, Pekin razılaşmadan qısa müddət sonra Rusiyanın Ukraynadakı hərəkətlərindən məyusdur, lakin ondan uzaqlaşmaq ehtimalı azdır", deyən Qanter Çinin Rusiya üçün mühüm həyat xəttinə çevrilməsinə baxmayaraq, Pekinin Qərbin qəzəbini çəkmədən dəstək verməsi baxımından məhdudiyyətlər olduğunu bildirib.
Bundan başqa, Rusiyanın ən mühüm ixracat məhsullarından biri olan enerjiyə tələbat qısa müddətdə əhəmiyyətli dərəcədə arta bilməz, çünki müqavilədə nəzərdə tutulduğundan artıq Rusiya qazının idxalı əlavə boru kəməri qurğularını tələb edəcək və onların tikintisi vaxt aparacaq.
Çin illərdir ABŞ dollarından asılılığını azaltmağa çalışır və Rusiya da daxil olmaqla, bir sıra ticarət tərəfdaşları ilə valyuta mübadiləsi sazişləri imzalayıb.
2015-ci ildə Pekin SWIFT-ə alternativ olaraq beynəlxalq yuan ödəniş və klirinq sistemi olan Transsərhəd Banklararası Ödəniş Sistemini işə salıb.
