Accessibility links

Vaşinqton ve Avropa Birliyi ölkelerinin emekdaşlığı - 2002-05-01


Cüme axsami Vasinqtonda Birlesmis Statlar-Avropa Birlyi illik zirve görüsü çerçivesinde Avropa Birliyinin liderleri prezident Busla görüsecekler. Amerikanin ve Avropa Birliyi ölkelerinin terrorizmle mübarizede artan emekdasligina baxmayaraq, Yaxin Serqde siyaset ve polad ticareti ile bagli meselelerde terefler arasinda müeyyen fikir ayriliqlari mövcuddur. Sammitin gündeliyinde Yaxin Serq probleminin esas yer alacagi gözlenilir. Bu, tereflerin birge cebhe nümayis etdirmek se'ylerine baxmayaraq, Avropalilar ve Amerikalilari ayiran baslica meseledir. Amerikanin be'zi qanunvericileri hesab edir ki, Avropalilar Felestinlilerin Israile qarsi mübarizesine heddinden artiq regbet gösterirler. Vasintonda eslinde, bununla bagli qezeb artmaqdadir. Avropalilar ise Birlesmis Statlarin Israilin bas naziri Ariyel Sarona regbetle yanasmasindan ve onun Qerb sahilinde, özünün dediyi kimi, terrorçu sebekesine qarsi apardigi emeliyylatlara Amerikanin sakit münasibet göstermesinden narazidirlar. Avropa Komissiyasinin prezidenti Romano Prodi Brüsselde müxbirlere bildirib ki, o, Birlesmis Statlarin vasiteçiliyile Israilin Felestinlilerin lideri Yasir Erefatin Ramalladaki qerargahinda blokadasina son qoymasi planini alqislayir. Lakin o, hemçinin qeyd etmisdir ki, Cenin qaçqin düsergesinde Israil qüvvelerinin keçirdiyi emeliyyatlari tehqiq etmek üçün Israilin BMT-nin xüsusi qrupunun ise baslamasinin qarsisini almasi qebul edilmezdir. "Eger Israil ordusu neyise gizletmek istemirse, BMT-nin missiyasinin ise baslamasini te'xire salmagin me'nasi yoxudr. Bu, gizletmeli heç bir seyin olmadigini nümayis etdirmek üçün Israile verilen sansdir". Romano Prodi daha sonra elave etmisdir ki, o, prezident Busu Israillilerin tamamile Qerb sahilinden çixmasi ve Felestinlilere heç bir manee olmadan humanitar yardm çatdirilmasina imkan vermesi üçün Israile tezyiq göstermeye çagiracaq. Bununla bele, Avropa Komissiyasinin prezidenti bildirib ki, cenab Erefatdan Felestinlilerin Israile qarsi intihar hücumlarinin qarsisini almaq üçün mümkün her seyi etmesini teleb edir. Avropalilar Amerikanin terrorla müharibeden istifade edib Iraqa hücum edeceyinden ehtiyat edirler. Cenab Prodinin bildirdiyine göre, Iraq sabahki görüsün gündeliyine salinmayib. Lakin o e'tiraf edib ki, Bagdada qarsi her hansi bir herbi emeliyyatin qlobal anti-terror koalisiyasina menfi te'sir göstereceyinden narahatdir. Vasinqton Avropada Birlesmis Statlarin xarici siyaset meselelerinde tekbasina qerarlar vermesile bagli söhbetleri kenara qoymaq üçün sammitden derhal sonra dördterefli görüs keçirmeyi qerarlasdirmisdir. Görüsde Yaxin Serq meselesinde esas rol oynayan dörd teref, Birlesmis Statlarin Dövlet katibi Kolin Pauel, BMT-nin bas katibi Kofi Annan, Avropa Birliyinin xarici siyaset meseleleri üzre müsaviri Xavyer Solana ve Rusiyanin xarici isler naziri Iqor Ivanov istirak edecekler. Birlesmis Statlarin dövlet katibinin müavini Elizabet Cons Brüsselde müxbirlere deyib ki, Amerika daim öz müttefiqlerile meslehetlesmeler keçirir. "Biz Biz Avropali dostlarimiz ve müttefiqlerimizle meslehetlesmelere olduqca böyük qiymet veririk. Bele olmasaydi, biz heç burada olmazdiq. Biz dördlükde temsil olunmazdiq. Amerika Avropa Birliyi sammitleri keçirilmezdi. NATO-nun görüslerinde istirak etmezdik. Biz her yerde variq ve Avropali dostlarimiz ve müttefiqlerimizle meslehetlesirik".

Müeyyen fikir ayriliqlarina baxmayaraq, sabah açilacaq Birlesmis Statlar-Avropa Birliyi sammitinde Amerika ve Avropa Birliyinin terrorizme qarsi mübarizede emekdasliginin artirilmasi meselesinin esas yer alacagi gözlenilir. Hele keçen hefte Avropa Birliyi e'lan etmisdi ki, mehbuslarin tehvil verilmesi ve mehkemelerin proseslerinde emekdasliq haqda razilasmalari Vasinqtonla müzakire edecek. Lakin proses leng gedir. Çünki Avropalilar ölüm hökmüne qarsi çixislar. Avropaliliar ehtiyat edirler ki, Vasinqton terrorçuluqda sübhelenilen qeyri-Amerika vetendaslarini mehkemeye celb etmek üçün herbi tribunallardan istifade ede biler. Birlesmis Statlar ve Avropa Birliyi arasinda herterefli münasibetleri nezerden keçirsek, burada tereflerin bir yerde isleyerek müstesna emekdasliq nümayis etdiklerinin sahidi olariq. Bu sözleri Avropa Birliyinin daxili meseleler üzre komissiyasinin sedri Kris Pattern deyir. O elave edir ki, be'zen mübahiseler olsa da, en baslicasi odur ki, bu iki teref vaxtasiri tekbetek görüsler keçirir ve bütün dünya ictimaiyyeti bundan faydalanir. Buna göre de hazirki müzakirelere baxmayaraq, Vasinqton ve Brüssel demek olar ki, hemise bir-birini anlayib.

XS
SM
MD
LG