Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 76-cı Baş Assambleyasında ABŞ Prezidenti Co Bayden dünya liderlərini bu gün dünyanın qarşısında dayanan təhlükələrə, o cümlədən COVID-19 pandemiyası və iqlim dəyişikliyi böhranına qarşı birləşməyə çağırıb. Ancaq o, müttəfiqlərini Amerikanın geri döndüyünə və mübarizəyə rəhbərlik etməyə hazır olduğuna inandırmaq üçün heç də asan olmayan qarşıdurma ilə üz-üzədir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasına etdiyi ilk müraciətində ABŞ Prezidenti Co Bayden qlobal problemlərin həllində dünyaya kömək etməyə hazır olduğunu bildirib.
"Bu pandemiyanı sona çatdırmaq, iqlim dəyişikliyi böhranını həll etmək, qlobal güc dinamikasındakı dəyişiklikləri idarə etmək, ticarət, kiber və inkişaf etməkdə olan texnologiyalar kimi həyati mövzularda dünyanın qaydalarını formalaşdırmaq və bu gün olduğu kimi terror təhlükəsi ilə mübarizə aparmaq" - deyə, o qeyd edib.
ABŞ-ın Çin və Rusiya ilə artan gərginliyini qəbul edən Bayden böyük güclərin münasibətləri idarə etməli və qarşıdurmadan yayınmalı olduğunu deyib.
"Digər sahələrdə sıx fikir ayrılığımız olsa belə, Birləşmiş Ştatlar ortaq çağırışların sülh yolu ilə həllinə çalışan hər bir dövlətlə işləməyə hazırdır, çünki hamımız uğursuzluğumuzun nəticələrini çəkəcəyik" - deyə, Bayden əlavə edib.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş katibi Antonio Quterreş də təcili tədbir görməyə çağırıb.
"COVID və iqlim dəyişikliyi böhranı, cəmiyyətlərin və bir planetin dərin zəifliklərini ortaya çıxardı. Ancaq bu tarixi problemlərlə üzləşmək əvəzinə, təvazökarlıq görürük. Həmrəylik paktı əvəzinə, məhv olmağa aparan dalandayıq" - deyə, o bildirib.
Bayden inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişikliyinin fəsadlarının öhdəsindən gəlmək və daha yaşıl iqtisadiyyatlar qurmaq üçün maliyyələşdirməni 11.4 milyard dollara qədər artıracağını vəd edib. Bəziləri onun öhdəliyinə şübhə ilə yanaşır.
"ABŞ-ın milli iqlim maliyyələşdirilməsi üçün kifayət qədər böyük internet dəstəyi vermə tarixçəsi var, amma əslində pul göndərmə mövzusunda onları əldən verdi" - deyə, Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzindən Cosef Mackut bildirib.
Buna baxmayaraq, Baydenin çıxışı sələfinin çoxtərəflilik və qloballaşmanı rədd etməsindən uzaqlaşmaqdır.
Lakin o, müttəfiqlərini Amerikanın geri döndüyünə və rəhbərlik etməyə hazır olduğuna inandıraraq çətin bir mübarizə ilə üzləşir.
"Geri çəkilmənin son bir neçə həftəsində Əfqanıstanda baş verən fiasko, şübhəsiz ki, bir çox həlledici paytaxtlarda çox narahatlıq yaratdı. Və mən düşünürəm ki, Prezident Bayden BMTBA toplantıları kimi qlobal forumlardan istifadə edərək dünyaya NATO tərəfdaşları və Asiyadakı müttəfiqləri də daxil olmaqla, Əfqanıstanda baş verə biləcək hadisələrə baxmayaraq, müttəfiqlərinə və tərəfdaşlarına ABŞ-ın sadiq qaldığını mesajını göndərməyə çalışmalıdır" - deyə, Vilson Mərkəzindən Maykl Kuqlman bildirib.
Xaosla müşayiət olunan geri çəkilməyə baxmayaraq, Bayden ABŞ-ın Əfqanıstandan çıxmasını "amansız müharibənin" sonu və "amansız diplomatiyanın yeni dövrünün" başlanğıcı kimi qiymətləndirib.
Ancaq diplomatik cəbhədə Bayden ABŞ və Britaniyanın Avstraliyaya nüvə enerjisi ilə işləyən sualtı qayıqlar verməsi ilə bağlı Fransa qəzəbi ilə mübarizə aparır.
Analitiklərin fikrincə, sarsılmış münasibətlərin düzəldilməsi lazım olsa da, bunun uzunmüddətli təsiri olmayacaq.
"ABŞ-ın etibarının ən böyük problemi, Birləşmiş Ştatların müttəfiqlərinə və tərəfdaşlarına qlobal ictimai məsələlərdə - təhlükəsizlik, iqtisadi yardım göstərmək və lazım olduqda qlobal olaraq digərləri ilə işləmək istədiyini bildirməyə davam edib-etməməsidir" - deyə, Vellesli Kollecinin Siyasət Elmləri professor Steysi Qoddard bildirib.
Bu fürsət çərşənbə günü Baydenin pandemiya ilə mübarizədə yenidən dünya liderlərini bir araya gətirmək üçün virtual COVID-19 zirvəsi çağıracağı zaman gələcək.
