Accessibility links

Araz çayının çirklənməsi şəraitində Təbrizə su köçürülməsi layihəsi davam edir


Araz çayı
Araz çayı

Araz çayının suyunun Təbrizə köçürülməsi layihəsi İran hökuməti tərəfindən şəhərin və ətraf bölgələrin içməli və sənaye suyu ehtiyaclarını qarşılamaq məqsədilə həyata keçirilməkdədir. Ötən ilin oktyabrın 30-da Şərqi Azərbaycan vilayətinin valisi Bəhram Sərməst bildirib ki, İran hökuməti Azərbaycan Respublikasının İrana olan 220 milyon dollarlıq borcunu bu layihənin tamamlanmasına yönəldəcək. Bununla belə, Araz çayının çirklənməsi və bu çirklənmənin Təbrizə ötürülən suyun keyfiyyətinə təsiri ilə bağlı narahatlıqlar və suallar mövcuddur.

Layihə Təbriz də daxil olmaqla Mərənd, Culfa, Şəbistər, Sufiyan və Hadişəhr kimi şəhərlərin və 169 kəndin içməli və sənaye suyu ehtiyaclarını ödəməyə yönəlib. Lakin İranın bir çox dövlət layihələri kimi, bu layihə də gecikmələrlə üzləşib. Əslində, layihənin təməli 2013-cü ilin iyul ayında qoyulub.

İranın rəsmi İRNA xəbər agentliyinin məlumatına görə, layihə 2000 mm diametrində və 145 km uzunluğunda boru xəttindən, yeddi nasos stansiyasından, 300 min kubmetr tutumlu su anbarlarından və saniyədə 7 kubmetr su təmizləmə gücünə malik olan bir təmizləyici zavoddan ibarətdir. Hazırda bu boru xəttinin cəmi 40 kilometri tamamlanıb.

Şərqi Azərbaycan vilayətinin su böhranı ilə üzləşdiyi və su kəsintilərinin artdığı bir dövrdə, vali Bəhram Sərməst layihənin tamamlanmasına ayrılan maliyyə dəstəyini müsbət hal kimi qiymətləndirib. Keçən illərdə Təbriz şəhərində su çatışmazlığı səbəbindən bəzi məhəllələrə su tankerləri ilə su daşındığı xəbərləri yayılmışdı. Vilayətin bəzi kəndlərində uzun illərdir davam edən bu su qıtlığı problemi artıq iki milyona yaxın əhalisi olan Təbriz şəhərinə də təsir göstərməyə başlayıb.

Sözügedən layihənin tamamlanması su təminatında mühüm rol oynasa da, Araz çayının ağır metallar və hətta radioaktiv maddələrlə çirklənməsi ilə bağlı xəbərlər narahatlıq doğurur. Universitet müəllimi və ətraf mühit üzrə mütəxəssis Əhməd Baybordi 2019-cu ildə apardığı araşdırmaların Araz çayının suyunda yüksək konsentrasiyada alüminium olduğunu göstərdiyini bildirmişdi. O, həmçinin Şərqi Azərbaycanda ətraf mühitin çirklənməsi ilə bağlı məlumatların ictimaiyyətə açıqlanmadığını vurğulamışdı.

Son illərdə yayılan araşdırmalara görə, Araz çayının suyu alüminium, mis, dəmir və arsen kimi maddələrlə çirklənib. Bu çirklənmənin əsas mənbəyi qonşu ölkələrdəki sənaye fəaliyyətləri hesab olunur. İran mediası bu mövzunu açıq şəkildə müzakirə etməsə də, məsələ tamamilə inkar da edilmir. Hətta İranın keçmiş prezidenti Həsən Ruhani Ermənistanın baş naziri ilə görüşündə bu məsələyə toxunaraq çayın çirklənməsinin qarşısının alınması üçün tədbirlər görülməsini tələb etmişdi.

Bununla belə, İranın rəsmi qurumları, o cümlədən Atom Enerjisi Təşkilatının rəhbəri, Araz çayının radioaktiv maddələrlə çirklənməsi ilə bağlı iddiaları təkzib edib və çayın suyunun mütəmadi olaraq yoxlanıldığını bildiriblər.

Ümumilikdə, Araz çayının çirklənməsi ilə bağlı müxtəlif və bəzən ziddiyyətli məlumatlar mövcuddur. Bununla belə, çayın çirklənməsinin real bir problem olduğu görünür. Çayın rənginin dəyişməsi və bu məsələyə etiraz edən milli fəalların və ətraf mühit aktivistlərinin İran hökuməti tərəfindən həbs edilməsi və barələrində cinayət işlərinin açılması da bu problemin ciddiliyini ortaya qoyur.

Araz çayının suyunun Təbrizə köçürülməsi layihəsi Şərqi Azərbaycanın içməli və sənaye suyu təminatında mühüm rol oynaya bilər. Şərqi Azərbaycanın Su və Kanalizasiya İdarəsinin müdiri Məhəmməd Xani bildirib ki, layihənin tamamlanması ilə növbəti 30 il ərzində vilayət əhalisinin 75 faizi birbaşa, qalan hissəsi isə dolayı yolla sabit içməli su ilə təmin olunacaq. Bununla belə, suyun Təbrizə ötürülməsi ilə yanaşı müasir və effektiv su təmizləmə sistemlərinin qurulması zəruri görünür.

Forum

XS
SM
MD
LG