İranın təhsil nazirliyi keçən may ayında ali ruhani liderin fars dilini öyrənməyin önəminə dair açıqlamalarını önə çəkərək “farsca yetərlilik testi”-nin icraya qoyulacağını bildirdi. Araşdırmaçı İbrahim Ramazani Amerikanın Səsinə müsahibədə deyir ki, Seyyid Əli Xameneyinin türk və fars dillərinə dair münasibəti keçən bir ildə dəyişmiş kimi görünür.
Onun sözlərinə görə, dini lider İslam Respublikasının bu böhranlı günlərində “fars dilini birləşdirici amil kimi göstərərək, müxaliflərə siqnal göndərməyə çalışır.”
İslam Respublikası və ona müxalif olanlar daxildə və xaricdə fars dili üzrə həmfikirdirlər. Xameneyi bu həmfikirliyi görür və belə böhranlı bir dönəmdə bu təşəbbüsü ortaya qoyaraq müxaliflərə siqnal göndərir.
“Keçən il Əli Xameneyi şəhid ailələri ilə görüşündə, bir uşaqla danışır və uşağın anasına deyir ki, uşağınıza evdə türkcə öyrədin, evdə uşağınızla türkcə danışın. Bir il keçir. Xameneyi şairlər ilə görüşündə farscanın önəmindən və doğru işlədilməsindən bəhs edir. Mediaya tövsiyə edir ki, bu xüsusda daha düzgün bir yol izləyin”, İbrahim Ramazani bildirir.
Ramazaninin işarə etdiyi görüşdə, İranın dini lideri “fars dilinin aşınmaya məruz qalması” ilə bağlı “qayğılı” olduğunu dilə gətirmişdi. Təhsil Nazirliyi isə həmin görüşdən bir neçə gün sonra Xameneyinin qayğılarını önə çəkərək “farsca yetərlilik testi”-nin məktəbəqədər uşaqlar üçün keçirilən müntəzəm sağlamlıq testlərinə əlavə olunacağını açıqladı.
Təbriz Araşdırmalar İnstitutunun əməkdaşı deyir ki, Seyid Əli Xameneyinin keçənilki sözləri ilə bu il dilə gətirdiyi ifadələr bir-birinə uyğun gəlmir:
“Xameneyinin fars dili ilə bağlı nigarançılığı nədən bu dönəm ortaya çıxır? Sanki onun keçən il dediyi sözlə bu il dediyi söz bir-biri ilə örtüşmür... Xameneyi keçən il demişdi `evdə uşaqla türkcə danışın`. Amma yetərlilik testi bunu gərəkdirir ki, ailələr uşaqları ilə evdə farsca danışsın. Uşaqları ilə farsca danışmalı olacaqlar ki, uşaq bu testə girdiyində farscanı bilmiş olsun.”
İbrahim Ramazaninin dediklərinə görə, “Təhsil Nazirliyi deyir, Əli Xameneyi farsca ilə əlaqəli danışdığı üçün biz bunu hazırladıq. Belə bir şey yoxdur. Görünür ki, bu daha öncədən hazırlanmış bir şeydir. Yəni bunu öncədən hazırlamışdılar və Xameneyinin söhbətlərindən sonra dərhal açıqladılar.”
O, fars dilinin bugünki siyasi şəraitdə daha artıq gündəmə gətirilməsinin təsadüfi olmadığını vurğulayır:
"Nədən Seyyid Əli Xameneyi bunu bu dönəm açıqlayır? Nədən İranda bu qədər böhranların olmasına rəğmən bunlar bu məsələyə bu qədər önəm verirlər? İqtisadiyyat çökmüş, bir tərəfdən də savaş ola bilər... Çünki Seyyid Əli Xameneyi və Təhsil Nazirliyi farscanı birləşdirici amil olaraq görürlər. Bunu nədən deyirəm? Çünki İslam Respublikası və bu rejimə müxalif olanlar daxildə və xaricdə fars dili üzrə həmfikirdirlər. Xameneyi bu həmfikirliyi görür və bu böhranların olduğu bir dönəmdə belə təşəbbüsü ortaya qoyması müxaliflərə bir siqnal göndərməkdir. Müxaliflərə deyirlər ki, bizi birləşdirəcək amil farscadır və siz farscanı qorumaqla bağlı bizim həssasiyyətimizi görürsünüz.”
